|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
 |
Beyazıt Kilisesi D |
|
|
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
|
|
|
Türü:
|
Kilise |
|
Plan Tipi:
|
Kapalı Haç |
|
Yapım Tarihi:
|
11. yy sonu |
|
Evre:
|
Orta |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Rakım:
|
49 |
|
|
|
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
İstanbul |
|
İlçe:
|
Fatih |
|
Köy:
|
Balabanağa Mah. |
|
Antik Adı:
|
Konstantinopolis |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Kilise, İstanbul İli, Fatih İlçesi, Beyazıt semtinde, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi binasının kazan dairesi içinde bulunmaktadır. Vezneciler Caddesi ile Reşit Paşa Caddesi'nin kesiştiği noktada yer almaktadır [TAYEx 30.08.2008]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yapının bulunduğu alan Bizans Dönemi'nin iki önemli meydanı olan Theodosius ve Amastrianon forumlarının arasında, Mese'ye 250 m uzaklıktaydı. Yapının yaklaşık 60 m batısında 1930 tarihinde ortadan kaldırılan Erken Bizans Dönemi'ne ait Balaban Ağa Mescidi bulunmaktaydı. 160 m kuzeyinde 12. yy'a tarihlendirilen Kalenderhane Camii, yaklaşık 200 m güneydoğusunda 1940'larda tesadüfen ortaya çıkarılıp bir süre sonra yıktırılan Erken Bizans Dönemi kiliseleri olan Beyazıt A, B ve C kiliseleri bulunmaktaydı. |
| Araştırma ve Kazı: 1971 tarihinde İstanbul Üniversitesi Kampüsü'de gerçekleştirilen bir hafriyat çalışması esnasında tesadüfen ortaya çıkarılan ve araştırmacılar tarafından Beyazıt D Kilisesi adı verilen yapı aynı tarihte N. Fıratlı ve C.L. Striker tarafından incelenmiştir [Mathews 1976]. 2008 yılında, yapının kuzeydeki Reşit Paşa Caddesi üzerinde, metro kazıları kapsamında çevre kazısı yapılmaktadır. Bu kazılar, İstanbul Arkeoloji Müzeleri'nin denetiminde yapılmaktadır [TAYEx 30.08.2008]. |
| Tanım: Mimari Evreler: 11. yy'ın sonlarında inşa edildiği tahmin edilen yapının Osmanlı Dönemi'nde kullanıldığına dair herhangi bir bilgi yoktur [Mathews 1976]. Mimari Özellikler: Kapalı haç planında olan yapının kazı sonucunda ortaya çıkarılan kısmi duvar parçalarından tuğla ve kesme taş işçiliğine sahip olduğu anlaşılmaktadır [Mathews 1976:34, res. 6.1-6.27]. Mimari Özellikler: Günümüze sadece apsisi ve güney duvarı ulaşmıştır. İzlenebilen duvar yükseklikleri yaklaşık 1 m'dir. Güney duvarı yaklaşık 5 m uzunluğundadır. Apsis sağlam ve içten yarım yuvarlaktır. Apsisin dışı çokgen görünümündedir; ancak dış kısmının kısmen yıkılmış olması ve çok az görülebilen farklı duvarlardan kaynaklı olarak kesin bir şey söylemek mümkün değildir. Apsisin iç kısmında, yaklaşık 0.5 m yüksekliğinde bir dolgu zemin görülmektedir. Duvarlarda tuğla ve kireç harcı kullanılmıştır [TAYEx 08.30.2008]. |
| Buluntular: Çanak çömlek: 1971 yılındaki kazı sonucunda yapının bulunduğu alanda, Striker tarafından çeşitli seramik parçaları ortaya çıkarılmıştır [Mathews 1976]. |
| Yorum: |
| Tahribat: Kaynaklarda günümüze ulaşmadığı söylenen Beyazıt Kilisesi D, TAYEx çalışmaları kapsamında incelenmiştir. Kilise, İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi'nin kazan dairesinde yer almaktadır. Fen Fakültesi'nin derslik olarak kullanılan anfilerinin altında yer alan kilise kalıntısının batı ve kuzey duvarları yıkılmıştır. Kilisenin ortasına fakültenin ısıtma sistemi, havalandırma tesisatı ve kazan yerleştirilmiştir. Kazanın altına beton zemin yapılmıştır. Apsis dış kısmı büyük oranda yıkılmış olduğu için apsisin dıştan şekli anlaşılamamaktadır. Bu önemli yapı bugün oldukça kötü durumdadır [TAYEx 30.08.2008]. |
