|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Taş Kule |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Anıt Mezar |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
İzmir |
|
İlçe:
|
Foça |
|
Köy:
|
Bağarası |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Arkaik |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Foça'nın doğusunda Foça-İzmir karayolunun 7. km'sindeki Eski İzmir yolunun ve Geç Osmanlı Dönemi'ne ait bir köprünün yanında yer almaktadır. Bu yol, büyük olasılıkla Susa'da başlayıp, Sardis'te sona eren Kral Yolu'nun bir uzantısıydı [Özyiğit 2003:334]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1984 yılında D.N. Cahill ve 2000 yılında Ö. Özyiğit tarafından incelenmiştir. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: Mezar: Anıt mezar, monoblok bir tüf kaya kütlesinin oyulmasıyla oluşturulmuştur. Perslerin Sardis'i almasından hemen sonra, General Harpagos'un komutasındaki Pers ordusunun Phokaia'yı ele geçirme sürecinde yapılmış olmalıdır. Bu mezar anıtı üzerinde çalışmış birçok bilim adamı, yapıyı çok daha geç tarihlere tarihlemiştir [Özyiğit 2003:334]. Anıtın alt bölümü aynı zamanda ana bölümüdür. Üst bölümü ise kübik bir biçime sahiptir. Yapının çatısına ait olan üst kütle ile alttaki ana gövde arasında 35-42 cm yüksekliğinde dört basamak bulunur. Bu basamakların ilk üçü ön yüzde cephe ile kaynaşır ve basamak özelliğini yitirir. Kübik üst kütlenin üzerindeki daha küçük boyutlu basamakların yalnız biri korunmuştur. Yukarı doğru küçülerek yükselen anıt, piramitleri anımsatır. Alt bölümün ön yüzünde sahte kapı bulunur. Bu kapı mezarın sembolik bir girişidir. Genellikle yaşamdan ölüme geçiş olarak yorumlanır. Mezarın gerçek kapısı batıdadır. Bu kapı giriş odası ve mezar odasına açılır. Mezar odasının sonunda döşemeye oyulmuş mezar yer alır. Bu odaların duvarında herhangi bir süsleme bulunmaz. Sahte kapının üzerindeki süslemelerin benzerleri İonia ve Lydia sanatında görülür. Bu süslemelerin benzer örnekleri İran'da Pasargadae'daki Kyros'un mezarında ve Süleyman Zinadanı diye anılan ateş tapınağı ile Nakş-i Rüstem'deki ateş tapınağında karşımıza çıkmaktadır. Ancak İran'daki örnekler Phokaia'daki örneklerden daha geçtir. Sahte kapı üzerindeki yaprak dizisi profilinin MÖ 530 dolaylarında yapıldığı kabul edilen Kyros'un mezarındakilere büyük benzerlik göstermesine karşın, daha az gelişmiş bir profili olduğu açıktır. Bu nedenle Pers Mezar Anıtı profilinin gelişim süreci, 10-20 yıl daha erken bir tarihi gösterir. Phokaia örneği İran'daki örneklerin prototipidir [Özyiğit 2002:334; Cahill 1984:145]. Sahte kapı önünde tam ortada, podyum içinde büyük boyutta ve anıtın tepesindeki ilk basamağın ortasında daha küçük boyutta birer çukur vardır. Bu çukurlar büyük olasılıkla Zerdüşt inanışına özgü ateş yakma çukurlarıdır. Her iki çukur da mezarın uzun ekseni üzerinde yer alır. Anıtın arkasında podyuma bitişik olarak düzenlenmiş tören alanı üzerinde tahrip edilmiş bir sunağa ait izler vardır. Ayrıca sunağın yanında yapılan kazılarda MÖ 6. yüzyıl özelliği gösteren bir volüt parçası ele geçmiştir. Anıtın sunak alanına bakan cephesinde, ana gövdenin üstünde, olasılıkla mezar sahiplerinin ismi bulunan bir stele ait izler bulunmaktadır [Özyiğit 2003:334]. Özyiğit, mezarın Kyros ile birlikte Lydia Savaşı'na katılan ve savaşta ölen Susa Kralı Abradatas ve onun arkasından intihar eden karısı Panthea'ya ait olabileceğini öne sürmektedir. Onu bu düşünceye sevk eden Ksenephon'un anlattıklarıdır. Ksenephon, Pers Kralı Kyros'un Abradatas ve karısı için bir mezar yaptırdığını, mezarın önünde adakların yapıldığı bir sunağın bulunduğunu ayrıca mezar sahibi karı kocanın isimlerinin yazılı olduğu bir taşın da anıtın üst kısmında yer aldığını söylemektedir [Özyiğit 2003:334-335]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
