|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Girnavaz |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
450 m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Mardin |
|
İlçe:
|
Nusaybin |
|
Köy:
|
Girnavaz |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Son |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Mardin il merkezinin güneydoğusunda; Türkiye-Suriye sınırında yer alan Nusaybin İlçesi'nin 4 km kuzeyinde ve Suriye sınırından 5 km uzaklıktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Tur Abdin ya da Mardin Eşiği olarak bilinen yükseltiyi yararak bir kanyon oluşturan Çağ Çağ Nehri [Erkanal-Erkanal 1989:131] bu kanyonun güney ağzının önünde kayalık bir alanı yarımada şeklinde bırakarak güneye; Kuzey Mezopotamya'ya doğru devam etmektedir. İşte bu kayalık alanın üstünde yaklaşık 24-25 m yüksekliğinde 350 m çapında yuvarlak biçimli Girnavaz adı taşıyan tepe bulunmaktadır [Erkanal 1984:131]. Höyüğün çok alçak bir güney terasının varlığı ile beraber kuzey terasının küçük bir düzlük oluşturduğu belirtilmektedir. Günümüzde höyüğün çevresi verimli bahçeler ile kaplıdır. Bölge rutubetli bir iklime sahiptir. Çağ Çağ Nehri'nin (Harmiş) oluşturduğu kanyon; Savur Nehri üzerinden Batman'a ulaşan doğal yolun başlangıcını meydana getirmektedir. Erkanal; Çağ Suyu Vadisi'nin tam ağzında olmasına dayanarak Girnavaz'ı vadinin kapısı olarak nitelemektedir [Erkanal 1998:173]. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: A.T. Olmstead tarafından bilim dünyasına haberdar edilen höyük; hem boyutu hem de Kuzey Mezopotamya'dan gelen yolun üzerinde bulunuşu ile ilgi çekmiştir [Erkanal 1985:121]. 1981 yılında Mardin Müzesine MÖ III. bin mezarlığına ait 22 parça eserin getirilmesi ile kazılması zorunlu hale gelmiştir [Erkanal (A) 1984:71]. 1980 yılında yüzey toplaması yapıldıktan sonra 1982 yılından itibaren; 1985 yılı dışında; ekip üyelerine teröristler tarafından yapılan saldırının olduğu 1991 yılına kadar kazılmıştır. Kazıda ele geçen bir tabletten okunan Nabula kenti adının höyükteki; Yeni Asur Dönemi yerleşmesi olduğu sonucu [Erkanal 1986:207] çıkarılmıştır. Yine bu isme benzerliğinden dolayı; MÖ 2. bin yıl yazılı belgelerinde geçen Nawala kentinin yine burası olduğu yorumlanmaktadır. Tepede mimarlık kalıntıları ve mezarlığı bulunan MÖ 3. bin yıl yerleşmesinin ismi ise bilinememektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Yüzey buluntuları Girnavaz'ın; Kuzey Mezopotamya'nın Uruk kültüründen başlayarak Yeni Asur dönemine kadar iskan edildiğini göstermektedir. Kazılarda saptanan en geç dönem ise; höyük üzerinde yer alan ve bir mezarlık alanıyla temsil edilen Ortaçağ'dır. Bunun altında; kısmen mezarlarla tahrip edilmiş Yeni Asur tabakaları yer alır. Höyüğün kuzey terasında yapılan derinlik sondajı çalışmalarında ise 2. bin tabakalarına ulaşılmıştır. Kuzeydoğu terasta yürütülen çalışmalar; İlk Tunç Çağı tabakalarının altında; yüzey araştırmalarından bilinen; Uruk dönemi tabakalarının ortaya çıkarılmasını sağlamıştır. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: Höyüğün kuzeydoğu yamacında açılan küçük bir derinlik açmasında kırmızı ve siyahımsı gri Uruk çanak çömlekleri bulunmuştur [Erkanal-Erkanal 1989:132]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Özellikle Kalkolitik Çağ bulgular hakkında ayrıntılı bilgi verilmemektedir. |
