|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Bağlararası |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kent |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
İzmir |
|
İlçe:
|
Çeşme |
|
Köy:
|
Merkez |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: İzmir İli, Çeşme İlçesi'nde, Çeşme limanının tam içerisinde yer almaktadır [Şahoğlu et al. 2011.463]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 2002-2005 yıllarında Erkanal'ın bilimsel danışmanlığında Çeşme Arkeoloji Müzesi adına kurtarma kazıları yapılmıştır. 2009 yılından itibaren A.Ü. Sualtı Arkeolojik Araştırma ve Uygulama Merkezi çalışmaları kapsamında İzmir Bölgesi Kazı ve Araştırmalar Projesi çerçevesinde yürütülmeye başlanmıştır [Şahoğlu 2011:463]. |
| Tabakalanma: Gerçekleştirilen çalışmalarda biri İTÇ II'ye, diğeri OTÇ sonu STÇ başına tarihlenen iki farklı yerleşim alanı tespit edilmiştir [Şahoğlu 2011:464]. |
| Buluntular: Mimari: 2009 yılında İTÇ II yerleşiminin bulunduğu alanda kazı yapılmıştır. Yüzeyden itibaren yaklaşık 30-50 cm derinliğe kadar inen modern dolgu tabakasının altından oldukça iyi korunmuş mimari kalıntılar ortaya çıkmıştır. M 52 olarak adlandırılan yapı dikdörtgen planlı ve tek mekanlı olup kuzeybatı-güneydoğu doğrultusundadır. Tüm yerleşmeyi etkileyen ve büyük bir yangın çıkmasına neden olan bir deprem sırasında tahribata uğrayan ve bir daha iskan edilmeyen bu yapı, taş temel üzerine kerpiç duvarla inşa edilmiştir. Ev duvarları beyaz renkli bir sıva ile kaplanmıştır. Zemin de kat kat sıvanarak kullanılmıştır. Evin yaklaşık orta kısmında trapez formlu sıvalı bir platform ve ocak yeri açığa çıkarılmıştır. Platformun çevresinde en az 3 farklı dikme deliği tespit edilmiştir. Kuzeybatı köşesinde ise yanyana iki adet depolama alanı vardır [Şahoğlu 2011:464-465]. 49 no'lu depo odası, dar dikdörtgen bir yapıya sahiptir. Mekanın güney ve batı duvarları beyaz sıva ile sıvanmıştır [Şahoğlu et al. 2011:466]. 2010 yılı çalışmaları yoğun olarak M 39 yapısında yürütülmüştür. Yaklaşık 18 m uzunluğunda, dikdörtgen planlı evin ana giriş kapısının evin kuzeydoğu dar ucunda olduğu anlaşılmştır. Bu alandaki sokaktan 2 basamakla girilen ev içerisinde oldukça büyük bir ana mekan bulunmaktadır. Evin güneybatı kısmı basit ara bölme duvarları ile daha küçük mekanlara bölünmüştür. Bu alanda özellikle evin İTÇ II'nin daha erken kullanım evresine ait tek sıra taş temele sahip bir ara bölme duvarı ile taş temelsiz bir kerpiç ara bölme duvarı tespit edilmiştir. Evin ana mekanı içerisinde sıvalı bir platformla bağlantılı ocak bulunmaktadır. M 52 yapısında evin sıvalı tabanlarının altında, özellikle kuzeybatı yarısında düzenli levha taşlar ve gruplar halinde çakıl taşlarından oluşan bir düzenleme görülmüştür. Evin kuzeydoğu köşesinde kerpiçlerle inşa edilmiş ve beyaz sıvanmış iki adet kare şeklinde depolama çukuru tespit edilmiştir. Güneydoğu köşesinde de iki tane silo ortaya çıkarılmıştır. M-39, M-38 ve M-52 yapıları arasında kalan trapez formlu dar boş alanda bir fırın tabanı açığa çıkarılmıştır. Daha derine inildiğinde, İTÇ II'nin daha erken evrelerinde bu alanda yangın sonucu yanarak taşlaşmış sert bir yıkıntı alanına rastlanmıştır [Şahoğlu et al. 2012:490-493]. 2011 yılında yapılan çalışmalarda, yaklaşık olarak 18 m uzunluğunda, dikdörtgen plana sahip olan M39 yapısının orta kısmında Çeşma-Bağlararası İTÇ için karakteristik bir öğe olan platform ve bunun üzerindeki ocak yeri ortaya çıkarılmıştır. Bu platform ve ocak yerinin de çok uzun bir süre boyunca devamlı yenilenerek yaklaşık aynı noktada kullanılmış olduğu anlaşılmıştır. Bu durumun düz damlı yapının havalandırma boşluğunun sabit yeri ile bağlantılı olduğu düşünülmektedir. Yapının özellikle kuzeydoğusunda yer yer levha taşlar ve çakıl taşlarından oluşan döşeme kalıntılarına rastlanmıştır. Aynı alanda tespit edilen siyah renkli, dairesel planlı izin, çatıyı taşıyan desteklerden birine ait olduğu düşünülmektedir. Yapının iki dar ucunda da kapı girişleri tespit edilmiştir. Doğuda yer alan kapı aralığı sokağa açılmakta olup ev içerisine iki basamaklı bir merdiven ile girilmiş olmalıdır. Bina içerisinde tespit edilen çeşitli ara bölme duvarları, tek sıra taş temelli veya tamamen kerpiç bloklar kullanılarak inşa edilmiştir. M-54 olarak adlandırılan yer ise, M39 yapısının bir odasıdır. Bu alan M39'un güney kısmında yer alır ve ana mekandan bir duvarla ayrılmaktadır. Çeşma-Bağlararası İTÇ yerleşmesinde açığa çıkarılan evler bir sokak ile ayrılmaktadır. İlk kez 2005 yılında tespit edilen ve zigzag yaparak ilerleyen bu sokak üzerinde sağlı sollu yer alan evlerin kapıları da sokağa açılmaktadır. Buradaki sokak tabanları, evlerin iç tabanlarından daha yüksekte bulunmaktadır. Bunun sebebi, evlerin tabanlarının sürekli olarak sıvanarak yenilenmesi ve bu tabanlar üzerindeki kalıntıların da sokaklara atılmasıdır. Çanak Çömlek: M 52 yapısında in situ bulunmuş, biri yana devrilmiş halde, diğer dördü de içiçe durur halde toplam 5 adet kaba formlu sığ tabak ele geçirilmiştir [Şahoğlu et al. 2011:465]. 2010 yılı çalışmalarında M 54 yapısında bölme duvarı ile ayrılmış bölümünde iki küçük testi ele geçirilmiştir [Şahoğlu et al. 2012:491]. 2011 yılında M 54 içerisinde çok sayıda kiremit rengi ve siyah perdahlı çanak çömlek parçaları ele geçmiştir. Kil: M 52 yapısında iki adet dörtgen formlu ağırlık ile bir çift konik ağırşak ele geçmiştir [Şahoğlu et al. 2011:465]. 2011 yılında 39 No'lu binada "Minos Tipi Ağırlık" ve ağırşaklar ele geçmiştir. Yontma Taş: 2011 yılında 39 No'lu binanın kuzeydoğu köşesinde büyük çakmaktaşı parçalar ele geçmiştir. Kemik/Boynuz: 2011 yılında M 54 olarak adlandırılan alanda büyük bir geyik boynuzu açığa çıkarılmıştır. Hayvan Kalıntıları: 2011 yılında M 54 içerisinde çeşitli kaplumbağa kabukları, balık kemikleri ele geçmiştir. Diğer: 2011 yılında M 54 içerisinde ve 39 No'lu binanın farklı köşelerinde yoğun halde deniz kabukları ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Evlerin iç kısımlarına bakan duvar yüzeylerinin beyaz kireç tabakası ile sıvanmış olması, bölgede Ulucak Höyük'te Neolitik Dönem'den itibaren bilinen ve Liman Tepe'de İTÇ başlarında devam eden sıva geleneğinin İTÇ II'nin geç dönemlerine tarihlenebilecek eksik bir halkasını tamamlamaktadır [Şahoğlu et al. 2011:467-468]. |
