|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Helvacı Höyücek |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
40 m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
İzmir |
|
İlçe:
|
Aliağa |
|
Köy:
|
Helvacı |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ I |
|
|
|
  |
|
| Yeri: İzmir il merkezinin kuzeybatısında; Menemen İlçesi'nin kuzey-kuzeybatısında; Helvacı Köy'ün 4 km batı-güneybatısında; Aliağa'dan Menemen'e giden karayolunun batı tarafında; Larisa-Eski Foça yolunun kuzey tarafındadır. Çevrede Höyücek olarak bilinen bu höyüğe; aynı adlı diğer höyüklerle karışmaması için Helvacı Höyücek adı verilmiştir. Bazı yayınlarda Helvacı [Yakar 1985:152]; bazı yayınlarda ise yalnız Höyücek adı [Korfmann et al. 1994:104] ile tanıtılmaktadır. Bulunduğu mevkii yörede Üyücek adıyla bilinmektedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Aşağı Gediz Ovası'nın batı kısmında; bağlar ve zeytinlikler arasında kalan küçük bir tepedir. Yerleşme sırasında bu mevkiin Gediz Nehri'nin yakınında belki deniz kenarında olduğu söylenebilir. Günümüzde denizden 18 km uzaktadır. Üzerinde kaçak kazılarla meydana gelmiş çukur izleri görülmektedir. Höyüğün yol yapımı ile kısmen tahrip edildiği de anlaşılmaktadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1949 yılında; bir hafta süren bir sondaj kazısı; M.S. Şenyürek; H. Gültekin; E. Şenyürek ve A. Dönmez'den kurulu bir bilim heyetinin başkanlığında yapılmıştır. Tepenin üstünde doğu ve kuzey yamacın eteğinde olmak üzere üç yerde çalışılmıştır. Kazıya 1954 yılında da devam edilmiştir. |
| Tabakalanma: 2.4x4.5 boyutlarındaki B açmasında iki; 2.5x9.5 m boyutlarındaki C açmasında ise üç yapı evresi tespit edilmiştir. Her iki tabaka sıralaması birbirine bağlanamamıştır. D açmasında ise 5 m derine kadar inilebilmiş ve 5 tabaka saptanmıştır [Şenyürek et al. 1956:329]. Ana toprağa ulaşılamamıştır. |
| Buluntular: Mimari: Ancak harçsız taş temel kalıntılarının varlığı haberdar edilmektedir. Çanak çömlek: El yapımı; kum katkılı hamurlu; içi ve dışı siyah veya kahverengi astarlı ve açkılı maldan parçalar ve tüm kaplar ortaya çıkarılmıştır. Çok az parça kaba; astarsız ve açkısız mutfak mallarına aittir. İçi kahverengi dışı siyah ve içi siyah dışı kahverengi renkte yine astarlı parçalar da ele geçmiştir. Az sayıda kırmızı açkılı mal örnekleri de mevcuttur. Biçimlerde Troya I yerleşiminin biçimleri izlenmektedir. Geniş ağızlı; içeri çekik dudaklı çanaklar; üç ayaklı derin çanaklar; testiler gibi biçimlere ait parçalar toplanmıştır. Düğme; üzeri çukur düğme; ip delikli ve şerit biçimli kulplar bulunmuştur. Bezeme olarak çizi bezeme ile negatif açkı bezemeli parçalar vardır. Dış yüzü beyaz boya bezemeli ancak iki parça vardır. Yontma Taş: Çakmaktaşından kötü şekillendirilmiş yonga ve kazıyıcılar bulunmaktadır. Obsidiyen ise minik dilgiler ve uçların yapımında kullanılmıştır. [Şenyürek et al. 1950:res.28]. Sürtme Taş: Dibek; açkılı yassı balta; sap delikli çekiç-balta; kolye boncuğu bulunmuştur. Maden: Bakır bızın; Troya I dönemi bızlarını hatırlattığı ileri sürülmektedir. Hayvan kalıntıları: Memeli hayvan kemikleri ile midye burada yerleşenlerin beslenme ihtiyacının bir kısmını karşılamıştır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Tüm bulgular; Helvacı Höyücek'in bir İTÇ I veya İTÇ II evresinin başlangıcına ait bir yerleşme yeri olduğu göstermektedir. Tepenin kazılan yerlerinde; Troya II dönemine ait kalıntılar yoksa da yüzeyde bu dönemi temsil eden bir iki çanak çömlek parçası vardır. |
