|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Kaman Kalehöyük |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1060 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Kırşehir |
|
İlçe:
|
Kaman |
|
Köy:
|
Çağırkan |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ III |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Kırşehir il merkezinin kuzeybatısında; Kaman İlçesi'nin 3 km doğu-kuzeydoğusunda; eski Ankara-Kayseri karayolunun hemen kenarındadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Höyüğün doğu ve batı eteğinden kuzeye doğru akan küçük dereler geçmektedir. Bereketli tarım arazisi içindedir. Yörenin büyük höyüklerinden biridir. Yaklaşık 280 m çapında 16 m yüksekliğinde bir tepedir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1986 yılından itibaren; S. Omura başkanlığında; Japonya Orta Doğu Kültür Merkezi ve Japon Anadolu Arkeoloji Enstitüsü adına kazılmaktadır. Kazının İTÇ yerleşmesine ancak son yıllarda yapılan çalışmalarda ulaşılmıştır. |
| Tabakalanma: Bu kazı sonucunda; höyükte 4 tabaka ve çok sayıda bu tabakalara ait yapı katları saptanmıştır. 2006 yılı kazısı sonunda bu dört tabaka şu şekilde sıralanmaktadır; I. tabaka: MS 15-17. yüzyıla tarihlenen Osmanlı Dönemi II.tabaka: MÖ 12. yüzyıldan MÖ 4. yüzyılın ikinci yarısına kadar süren Demir Çağ III.tabaka: MÖ 20. yüzyıldan MÖ 12. yüzyıla kadar devam eden Orta ve Son Tunç Çağ IV.tabaka: 2006 yılı çalışmalarında bu tabakada İTÇ'na ait 5 yapı katı tespit edilmiştir. IVa katı İlk Tunç Çağı'ndan Orta Tunç Çağı'na geçişi temsil etmektedir [Omura 2008:2]. |
| Buluntular: Mimari: IV. tabakanın 4. yapı katında temelleri tek sıra taşlardan örülü duvarlı; küçük odalı yapılar ya da yapı kalıntısı bulunmuştur. 5. yapı katında da zayıf tek sıra taş duvarın yanında sıralanmış tahta kazıklar bulunmuştur. IVa yapı katının 1; 2 ve 3. katlarının yangın geçirdiği saptanmıştır. 1. yapı katı çöp çukurları tarafından tahrip edilmiştir. Duvarlar kalın sıvalıdır. 2013 yılında IV. açmada IIIc katına ait duvar kalıntıları kaldırılmış ve IVa katına tarihlenen çok sayıda çöp çukuru ve kısa duvar kalıntıları bulunmuştur. V. ve VI. açmalarda ortaya çıkarılan, kuzey-güney uzantılı duvarın batısında kısa duvarlar ve bazı çukurlar tespit edilmiştir. Bu alanda İTÇ'nin en geç evresine tarihlenen Alişar III çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Bu kalıntıların İTÇ-OTÇ geçiş evresine, IVa katına ait olduğu düşünülmektedir [Omura 2015]. 2014 yılı kazı çalışmalarına 4-2 açmasında önceki yılda tespit edilen yangın tabakası kaldırılarak başlanmıştır. Bu tabakanın hemen altında sağlam mimari kalıntılar tespit edilmiştir. R448 odası ve bitişiğindeki R326 odası şiddetli yangın geçirmiştir. Sağlam taban üzerine çatıdan düşmüş hatıllar ve bunun yanında H356 no'lu yaklaşık 1m çapında yuvarlak ocak ve seyyar ocak ayaklarına ait parçalar tespit edilmiştir. Yapılan karbon analiz sonuçları; R326 ve R448 odalarının IVa katından biraz eski, IVb katı yani İTÇ'ye ait olduğunu göstermektedir [Omura 2016:383]. Çanak Çömlek: Omura; bu tabakada ayrıntıya girmeden; el yapımı Alişar III tipinde boya bezemeli çanak çömlek endüstrisinin IV. tabakanın 4. yapı katında var olduğunu belirlemektedir. Üçgen biçimli kapların dip kesimlerinin ip ile kesilerek yapıldığını gösteren izlerin varlığı açıklanmaktadır. IV. tabakada çark yapımı çanak çömleğin yanında el yapımı seramikler ele geçmiştir. 2014 yılı çalışmalarında H356 no'lu ocak kalıntılarının yanında ele geçen seramik örneklerinin el yapımı olduğu tespit edilmiştir [Omura 2016:383]. 2015 yılı kazılarında R450'de ele geçirilen küçük buluntular ve çanak çömlekler İTÇ'ye tarihlendirilmiştir. Ayrıca odada tespit edilen beyaz sert taban üzerine pişmiş toprak seyyar ocak ile beraber öğütme taşı, hayvan biçimli kap ve berbaber kullanıldığı düşünülen yumurta şeklinde işlenmiş taş bulunmuştur. Kabın etrafında ise yoğun miktarda yanmış buğday taneleri ile yanmış ağaç parçaları bulunmuştur. Bu tabakada bulunan seramikler arasında III. Alişar ve Intermidiate seramikleri de bulunmuştur. Ayrıca pişmiş toprak ağırşak ve taş damga mühür de bulunmuştur [Omura 2017:530]. Maden: Tunç nesnelerin (?) varlığı bildirilmektedir. Bu tunç bulgular aşağıya doğru inildikçe azalmaktadır. IVa yapı katının 1. katında altın süs eşyası bulunmuştur. 2014 yılı çalışmalarında bronz bir mühür, saç tokası ve iğne bulunmuştur [Omura 2016:385]. 2015 yılı kazılarında R448 ve R450 odalarında, bronz iğneler ve demir cüruflar bulunmuştur [Omura 2017:530]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: S. Omura; Kaman Kalehöyük'ün IV. tabakasını şimdilik çanak çömlek bulguların benzerliğine dayanarak tarihlemekte [Omura 2000:219]; benzerlerinin Kültepe Karum III-IV; Boğazköy alt şehir 5; Boğazköy kuzeybatı yamaç 9. yapı katında bulunduğunu söylenmektedir. Tabaka bu yoruma dayanılarak şimdilik; MÖ 3. binyılın son yüzyõlı ile MÖ 2. binyılın ilk yüzyõlına tarihlenebilir. Tipik bir Orta Anadolu höyüğü olan Kaman-Kalehöyük, Osmanlı Döneminden Neolitik Çağlara kadar olan dönemi aydınlatması açısından önemli bir yerleşmedir [Omura 2009:201]. |
