|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Karagündüz |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1800 m |
|
Bölge:
|
Doğu Anadolu |
|
İl:
|
Van |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Karagündüz |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Van il merkezinin 34 km kuzeydoğusunda; Erçek Buçağı'nın 6 km kuzeyinde; Eski Karagündüz (Şarokonis) Köyü'nün olduğu yerdedir. Van- Özalp karayolu höyüğün 4.8 km güneydoğusundan geçmektedir. Yeni köy; su yükselmesinden dolayı höyüğün 2 km kuzeydoğusunda kurulmaktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Höyük; Erçek Köyü'nün doğu-kuzeydoğu kıyısında; sularını göle döken Memedik Çayı'nın meydana getirdiği Erçek Düzü'nün batı ucunda yer almaktadır. Özalp'dan gelen ve Van kentine ulaşan ticaret yolunun bu düzlükten geçtiği ve höyüğün Van yöresinin en büyük höyüğü olduğu belirtilmektedir. Yaklaşık 75x50 m boyutlarında; 8-9 m yükseklikte oval bir tepe olan höyüğün 6-7 m kalınlığında İTÇ'na ait bir kültür toprağı barındırdığı iddia edilmektedir. Höyüğün üzerinde mermerden işlenmiş 145 cm boyunda; 107 cm genişliğinde ve 53 cm yüksekliğinde taş vardır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1956 yılında C.A. Burney tarafından İTÇ yerleşmeleri arasında tanıtılan höyük [Burney 1958:178; 192]; Erçek Gölü'nün sularının yükselmesi ve höyüğü tehdit etmesi üzerine 1995 yılından itibaren V. Sevin'in bilimsel yönetiminde kazılmaya başlamıştır [Sevin 1996:338-339]. Höyük kazıya başlandığı zaman bir yarımada durumuna gelmiştir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Höyüğün tabakalanması; 1.yapı katı: Ortaçağ mezarlığı 2. yapı katı: Ortaçağ 3. yapı katı: Geç Demir Çağı 4c. yapı katı: Orta Demir Çağı (post Urartu, Med) 4b. yapı katı: Orta Demir Çağı (Urartu) 4a. yapı katı: Orta Demir Çağı (Urartu) 5. yapı katı: Erken Demir Çağı 6. yapı katı: Orta ve Son Tunç Çağı 7. yapı katı: Erken Transkafkasya Dönemi |
| Buluntular: Mimari: Höyüğün 7. yapı katında doğu-batı doğrultusunda; 5 m genişliğinde bir sokağın iki yanında dikdörtgen planlı yapılardan mürekkep bir mimari bulunmuştur. Yapıların 40-45 cm kalınlığında kerpiç duvarlara vardır. Taş temel yoktur. Düz damlı olan mekanlara damdaki delikten girildiği sanılır. Bunlara örnek gösterebileceğimiz bir mekan 4.5x3.9 m boyutlarındadır. Mekanın ortasında 30 cm çapında küçük bir ocak yer almaktadır [Sevin et al. 1998:579-580; res.6-7]. Bazı mekanlarda duvara bitişik yanyana iki ocak saptanmıştır. Çanak Çömlek: Höyüğün gerek yüzeyinde gerek 7. yapı katında ele geçen çanak çömlek endüstrisinde; yöreye uygun; Doğu Anadolu İTÇ (Karaz/ Kura-Aras yöresi) malıdır. İçi ve dışı siyah açkılı mallar hakim maldır. Kaplar grafit sürülerek iyice parlatılmıştır. Bunlar içinde S biçimli profilli; yuvarlak veya düz dipli çömlekler; dışa dönük ağızlı kaseler çoğunluktadır. Kapların üzerinde yoğun bezeme mevcuttur [Sevin-Kavaklı 1996:res.8; Sevin et al. 1998:579-580; res.8]. En çok görülen bezeme yiv-oluk bezemedir. Az sayıda çizi/kazıma bezemeli kaplar da vardır. Kabartmalarla bezemeli kaplar nadirdir. Oluklu spiraller; dikey çizgi ile dolu üçgenler ve bantlar görülmektedir. Nahcıvan/Nahçevan kulbu adı verilen tutamaklar ve parmak baskı çukurlarına sahip kaplarda ele geçmiştir. Diğer: Pişmiş toprak ağırşak; taş kolye; kemik bız ve tunç ok ucu vardır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: V. Sevin; bulgular içinde; özellikle oluk bezemeli kapların Van Ernis; Van Dilkaya ve Van Kalesi Höyügü'nün İTÇ tabakalarında bulunmadığına dikkat çekmektedir. Yine Sevin; spiral motifli; içleri dikey çizgilerle dolu üçgen ve bant kazıma bezemeli kapların Kura-Aras nehirleri yöresinde hem İTÇ'da hem de İTÇ'dan OTÇ'na geçişi veren (Eski Kurganlar Dönemi) Martkopi ve Bedeni kültürlerinde olduğunu söylemektedir. Höyüğün İTÇ tabakaları zengindir. |
