|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Karkamış |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
370 m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Gaziantep |
|
İlçe:
|
Karkamış |
|
Köy:
|
Barak |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Çanak Çömlekli |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Gaziantep il merkezinin güneydoğusunda; Nizip İlçesi'nin yaklaşık 30 km güneyinde; Türkiye-Suriye sınırında; Barak ile Cerablus arasındadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Fırat Nehri'nin batı kıyısında yer alan yerleşme yeri; olasılıkla ticaret yollarının kesişme noktasında yer aldığı için önemli bir konuma sahiptir. Yerleşme yerinin yaklaşık 900x900 m boyutlarında olduğu sanılmaktadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: İlk olarak 1876 yılında G. Smith tarafından bilim dünyasına tanıtılan kent; 1878-81 yılları arasında Halep İngiliz elçisi P. Henderson başkanlığında; 1911-12 yıllarında D.G. Hogart; R. Cambell-Thompson; L. Woolley yönetiminde; 1914 yılında L. Woolley ve T.E. Lawrence; 1920 yılında L. Woolley başkanlığında British Museum adına kazılmıştır. Son yıllarda da G. Algaze yönetimindeki ekip tarafından tekrar ziyaret edilmiştir. Uzun bir aradan sonra, 2011 yılında N. Marchetti tarafından kazılar yeniden başlatılmıştır ve günümüzde devam etmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Geç Hitit Dönemi/Demir Çağ; Neolitik (?); Kalkolitik ve Tunç Çağı yerleşmelerinden oluşan höyüğün üzerinde kurulmuştur. Yapılan kazıda ana toprağa inilememiştir. Eski çanak çömlekli tabakalara ancak yamaçlarda rastlanmış; kesin bir tabakalanma saptanamamıştır. Höyüğün eteğinde; 18 ile 23 m arasında Neolitik Çağ çanak çömlekleri ve diğer buluntuları toplanmış ve daha altta Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ olabileceğine işaret edilmektedir. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: Höyüğün alt kısmında; karışık toplanmış çanak çömlek parçaları arasında Amik Ovası A veya B evrelerine tarihlenebilecek; Koyu Yüzlü Açkılı mal grubuna konabilecek çanak çömlek parçaları vardır. Bunlar Woolley tarafından Neolitik Çağ'a tarihlenmektedir. Yontma Taş: Höyükte; obsidiyen ve çakmaktaşından orak-bıçak parçaları; okuçları; çekirdekler; deliciler ele geçmiştir. Bir okucunun benzeri Amik Ovası'nda da bulunmuştur. Sürtme Taş: Yassı baltacıklar; mermerden ve kaya kristalinden boncuklar ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: ASPRO'da; Karkamış'taki prehistorik çağlara ulaşılabilmek için çok kısıtlı ölçüde yapılmış kazıdan yayınlanan parçaların tipolojik ilişkileri ile; hem 3-4. evrelere (düzeltilmemiş tarihlerle GÖ 9.600-8.000); hem de 5-6. evrelere (GÖ 8.000-7.000) konabilecek bulguların var olduğu iddia edilmektedir. Karkamış'da Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmesinin büyük olasılıkla var olduğu; yontma taş endüstrisinin özelliklerine dayanılarak ileri sürülmektedir [Hours et al. 1994:93]. Antakya Amik Ovası A ve B evrelerinde görülen açkılı çanak çömleklerin benzerleri Karkamış'ta bulunduğu için; bu çanak çömlekler ASPRO'da 5/6. evreye konulmaktadır. Karkamış'ın gerek Çanak Çömleksiz; gerekse Çanak Çömlekli Neolitik Çağ tabakaları; o günün şartlarında sürdürülen kazılarla tam ortaya çıkartılamadığı için; bu tabakaların yerleşmede kesin olarak var olduklarını iddia etmek zordur. Yeni kazıların yapılması gerekmektedir. Bu kadar önemli bir konumda olan bir yerleşmede; yalnızca konumundan dolayı; Neolitik Çağ'ın var olduğu iddia edilebilir. |
