|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Korucutepe |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
900 m |
|
Bölge:
|
Doğu Anadolu |
|
İl:
|
Elazığ |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Aşağı İçme |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ I İTÇ II İTÇ III |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Elazığ'ın 30 km kadar doğusunda; eski Elazığ-Bingöl yolu üzerinde; Aşağı İçme Köyü yakınında yer alan Korucutepe; Keban Baraj Gölü suları altında kalmadan önce Altınova höyüklerinin en büyüklerinden biriydi. Kodu 0 55/1. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Altınova'nın güneydoğu bölümünde kalan Korucutepe; höyükten toprak alınması sonucu kısmen tahrip edilmiştir. Tahribat nedeniyle oluşan kesitlerde Kalkolitik; İlk Tunç Çağı; Hellenistik ve Roma Dönemi malzemesi; mimari öğeleriyle birlikte saptanmıştır [Whallon-Kantman 1970:3]. Höyük; 190 m çapında ve 16 m yüksekliğindedir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: C.A. Burney tarafından da Aşağı İçme adıyla saptanan höyük; eski Elazığ-Bingöl karayolunun yakınında olduğu için bölgede gezi ve araştırma yapan birçok kişinin ilgisini çekmiştir. Keban Baraj Gölü altında kalacak yerleşmeleri kurtarma projesi kapsamında; R. Whallon ve S. Kantman tarafından ziyaret edilerek malzeme toplaması yapılmış; 1968-70 yılları arasında ise M.N. van Loon; H.G. Güterbock başkanlığında Chicago Üniversitesi Yakındoğu Arkeolojisi Enstitüsü; California Üniversitesi ile Amsterdam Üniversitesi'nden (Hollanda) karma bir ekip tarafından kazılmıştır [van Loon 1971a:47]. M.N. van Loon yönetimindeki kazıda tepenin en yüksek noktasından 20 m altta ana toprak çıkmıştır. 1973-75 yılları arasında; Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Hititoloji Kürsüsü'nden H. Ertem başkanlığında; Hitit tabakalarını araştırma amacıyla kazı çalışmaları yürütülmüştür [Ertem 1979:33]. |
| Tabakalanma: Höyükte gerçekleştirilen kazılar sonucunda 12 tabaka saptanmıştır [van Loon 1978a:6]: A evresi: İlk Kalkolitik Çağ B evresi: Son Kalkolitik Çağ C evresi: İlk Tunç Çağı I-IIa (yaklaşık MÖ 3.000-2.600) D evresi: İlk Tunç Çağı IIb (yaklaşık MÖ 2.600-2.300) E evresi: İlk Tunç Çağı IIIa (yaklaşık MÖ 2.300-2.150) F evresi: İlk Tunç Çağı IIIb (yaklaşık 2.350-2.000) G evresi: Orta Tunç Çağı I-H evresi: Orta Tunç Çağı II- G evresi: Son Tunç Çağı I J evresi: Son Tunç Çağ II K evresi: Erken Demir Çağı L evresi: Ortaçağ |
| Buluntular: Mimari (eskiden yeniye doğru): C evresi: Gerek yüzeyde gerek kazıda bu evreye ait mimari kalıntılar ele geçmemiştir. Ancak höyüğün yanındaki çiftlik yapısı inşa edilirken buldozer tarafından oluşturulmuş kesitte ve hafir tarafından 54-45. yapı katlarında o da şüpheli olarak bu döneme tarihlenebilecek bazı parçalar toplanmıştır. D evresi: Korucutepe'nin orta yükseltisinin kuzeyinde ve güneyinde ince kerpiç duvarlı; yanmış bir yapı bulunmuştur. E evresi: Altta taş temelli yapı; üstte kalın duvarlı bir yapı saptanmıştır. Üstteki yapının tamir evresinde kırmızı renkli kerpiçler kullanılmıştır. Sarı renkli ana yapı katında; orta kesimde 6 x 9 m boyutlarında girişi güneyden olan beyaz boyalı hol tespit edilmiştir. Bu holün içinde; doğu duvarının önünde 1 m yüksekliğinde bir kaidenin vardır. Bunun önünde daire şekilli alçak bir yükseltinin üstünde ise üç adet; nal biçimli; birbirinin içine geçmiş bir şekilde kutsal ocak yer almaktadır. En dışdaki ocağın çapı 3 m'dir. Bunun kolları arasındaki ocak daha küçük en içerdeki ise daha da küçüktür. Holün dış duvarı boyunca bir dizi ve çeşitli biçimlerde var olan ocaklar ve holün içindeki bulgular; buranın kesinlikle kutsal amaçlı bir yapı olduğunu bize göstermektedir. F evresinde ise yalnız tabanlar bulunmuştur. Çanak Çömlek: D evresine ait; el yapımı; saman katkılı; siyah ya da kahverengi açkılı; Karaz malından 30 kadar kap tümlenebilmiştir. Ağız kenarında bu dönemi simgeleyen bant bulunan çömlek; kase; küpcük; kapak; kap altlığı gibi biçimlerde olan kaplardır. Büyük küplerde; stilize kuş ve dört ayaklı hayvan ve çapraz dilimlenmiş baklava bezekleri bulunan karmaşık kabartma bezeme görülmektedir. E ve F evrelerinden E evresinde İlk Tunç Çağı'nın geleneksel siyah açkılı (Karaz malı) malı ile birlikte kırmızı; kırmızı-siyah; koyu turuncu yüzey renkli; açkısız malından kaplarda bulunmuştur. Her iki evrede İTÇ III. evre boyalı mal örnekleri de saptanmıştır [van Loon 1971:lev.43/3]. F evresi ise tek tük buluntu ile tanıtılmaktadır. Kil: D evresinde; bacaklarının baldır kısımları kalın olan; iri gövdeli; kuş kafalı ve arkadaki uzun saçı çizi bezeme ile tasvir edilmiş bir kadın idolünün; Kuzey Mezopotamya Er Hanedan ve Akad Dönemi idollerine benzediği ileri sürülmektedir [van Loon-Güterbock 1972:80; lev.55/1]. C; D ve E evrelerinde andiron adı verilen kutsal seyyar ocak parçaları ele geçmiştir [van Loon 1978b:97]. Bitki Kalıntıları: D evresinde Korucutepe'de yaşayan toplulukların kızılca buğdayın ekimini ekmeklik buğdaya tercih ettikleri anlaşılmıştır. Ayrıca bu tabakada nemli iklimi seven dışbudak; karaağaç; meşe ve kavak gibi ağaçların gerek ısınmada gerek yapıların inşasında kullanılmış olduğu yapılan araştırmada saptanmıştır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Korucutepe; özellikle Kalkolitik Çağ ve İlk Tunç Çağı açısından fazla kazılamadığı için Altınova'nın yazılı tarihöncesi arkeolojisine fazla bir katkı yapmayan bir yerleşmedir. Bu çağa ait yerleşim düzenleri anlaşılamamıştır. Kazının ilk yıllarında yörenin MÖ 2. bin yıl tarihi için çok önemli olan bullaların ve poternlerin bulunuşu; kazıyı doğal olarak daha çok bu çağa yönlendirmiştir. İlk Tunç Çağı yerleşmesinin MÖ 2. bin yıl yerleşimi kadar önemli olmadığı ve burada var olan köyün bu evrede Norşuntepe'ye bağlı olduğu kabul edilmektedir. |
