|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Lidar Höyük |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
448 m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Şanlıurfa |
|
İlçe:
|
Bozova |
|
Köy:
|
Dikili |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Son |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Şanlıurfa il merkezinin kuzeybatısında; Bozova İlçesi'nin 23 km kuzeyinde; Atatürk Barajı göl suları altında kalmadan önce yer alan Lidar Köyü'nün kısmen güneybatısında kısmen altında uzanmaktaydı [Hauptmann 1987:250]. Günümüz adı olasılıkla Bizans Dönemi yazılı belgelerinde adı geçen Kale Ltar'dan gelmektedir. Höyük; Dikili adıyla da tanımlanmaktadır. Kodu T 51/ 40. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Fırat doğu kıyısında yer alan ilk sekinin üzerinde; 25-30 m yüksekliğinde 200x240 m boyutlarında dik yamaçları olan bir tepeydi. Höyük; kuzeydoğu ve güneybatısındaki terasları ile geç devirlerde oldukça büyük; yaklaşık 650 m çapında bir yerleşmeyi bünyesinde barındırıyordu. Koni biçimli tepenin üstündeki düzlüğün bile 100x110 m boyutlarında olduğu belirtilmekteydi. Ticaret/kervan yolları üzerinde; tam karşısında bulunan Gritille; güneydoğusundaki Samsat ile Fırat Nehri'nin aşıldığı bir geçitbaşı görevini gördüğü; bu yüzden de yörenin büyük ve önemli yerleşme yerlerinden biri olduğu anlaşılmaktadır. Tepenin biçiminden bir tarihte tepenin Fırat taşkını ile kısmen kesildiği anlaşılmaktadır. Su altında kalmadan önce tepenin terasındaki çağdaş Lidar Köyü buradaki höyükleşmeyi devam ettirmekteydi. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Lidar Höyük; 1977 yılında Aşağı Fırat Havzası Projesi'nde saptanmış; 1979 yılından itibaren baraj göl suları altında kaldığı döneme (1987 yılına) kadar Alman Arkeoloji Enstitüsü ve Heidelberg Üniversitesi adına H. Hauptmann başkanlığında kazılmıştır. 9 kazı mevsimi süren bu kazı daha çok üst tabakaların aydınlatılmasına yönelik olmuştur. İTÇ tabakaları kuzeybatı ve güneybatı basamaklı açmada ortaya çıkmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Lidar Höyük'te; gerek kazı; gerek yüzeyinde ele geçen bulgularından; Ortaçağ başından Kalkolitik Çağ'a kadar bir yerleşimin olduğu anlaşılmaktadır. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: Lidar'da Kalkolitik Çağ'a; olasılıkla Son Kalkolitik Çağ'a tarihlenen çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Yüzey bulgularına bakıldığında; koyu yüzlü açkısız; koyu yüzlü açkılı; saman yüzlü; çizi izli maldan parçalar görülmektedir. Yüzey buluntularında Halaf ve Obeid Dönemi parçalarının bulunmayışı; bu tabakaların kitlendiği yorumuna yol açmıştır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Yörenin; Samsat Höyüğü'nden sonra ikinci büyük höyüğüdür. Kalkolitik Çağ parçaları daha çok; batı yamacın alt kısımlarında bulunmuştur. Kazıda; özellikle İlk Tunç Çağı ve MÖ 2. bin yıl tabakaları önemli bulgular vermiştir. Ayrıca Demir Çağı; Klasik ve Klasik sonrası dönemlere ait tabakalar da mevcuttur. |
