|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Menekşe Çatağı |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
7 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Tekirdağ |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Gazioğlu |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ II İTÇ I |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Tekirdağ il merkezinin 12 km doğusunda; Tekirdağ-İstanbul karayolunun 50 m güneyinde; Marmara Denizi kıyısındaki kayalık taraçaların üzerinde; Menekşe Deresi'nin her iki yanındadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Menekşe Deresi'nin her iki yanında yer alan yayvan biçimli tepeler; doğu ve batı olarak isimlendirilir. Doğu ve Batı höyüklerinin bulunduğu kesimde Marmara kıyısı 10 m yüksekliğinde kumtaşı kayalarından meydana gelmiş bir yalıyar oluşturmaktadır. Yalıyarın altında küçük kumsallar vardır. Höyük yakınlarında iki tatlı su kaynağı bulunur. Batı höyük 100x60x3 m boyutlarındadır. Doğu höyüğün olduğu kısımda iki yükselti vardır. Biri derenin hemen doğusunda 60 m çapında 2 m yüksekliğindedir. Diğeri derenin 200 m doğusunda yayvan bir yükseltidir. Doğu yerleşmesinin bir kısmı Marmara Denizi tarafından kesilmiştir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Menekşe Çatağı ilk olarak 1960'lı yıllarda M.A. Işın'ın haberdar etmesi ile İstanbul Üniversitesi; Prehistorya Anabilim Dalı tarafından yapılan günlük geziler sırasında belgelenmiştir. 1993 yılında şu anda Tekirdağ Müzesi müdürü olan M. A. Işın ile İstanbul Üniversitesi Prehistorya Anabilim Dalı öğretim elemanlarından A. Erim-Özdoğan'ın bilimsel başkanlığında ve M. Özdoğan'ın bilimel danışmanlığında kazılara başlanmıştır. Kazılar halen devam etmektedir. Son dönem çalışmalar Demir Çağı yerleşmesinde yoğunlaşmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Menekşe Çatağı Batı yerleşmesinde; en üst tabaka Hellenistik Döneme (MÖ 306-280) tarihlenmiştir. Yerel Trakya özellikleri ile birlikte Anadolu etkilerinin de görüldüğü İTÇ I-II ve Toptepe Kültürü'nün görüldüğü; Kırklareli/Aşağı Pınar 3. tabaka ile çağdaş Orta Kalkolitik Çağ'ın varlığı kanıtlanmıştır. Tepedeki kesin dağılımı henüz saptanamayan; MÖ 2. binyıl ve Demir Çağ'a ait yerleşmelera ait kanıtlar da ele geçmiştir. 2001 yılında Doğu Çatak'da yoğunlaştırılan çalışmalar sonucunda dört tabaka belirlenmiştir: 1- Hellenistik Dönem'e ait çukurlar ve adak çukurları; 2- İlk Demir Çağı'na ait en üst evre; 3- Çukur barınakların olduğu evre; 4- Dörtgen planlı kerpiç yapılar evresi. |
| Buluntular: Mimari: İTÇ'ye tarihlenen tabakalarda mimari olarak ahşap dikme dizilerinin çevresinin bol kumlu killi toprak ile sıvanması şeklinde oluşturulmuş; çukur tabanlı söbe yapılar vardır. Yapıların daralan kesimlerine bazen alçak kubbeli bir fırın yerleştirilmiştir. Yapılardan bazılarının içinde ahşap dikmelerle yapılmış bölmeler vardır. 2001 yılında; Doğu Çatak çalışmalarında yer yer ocak ve kerpiç duvar izleri ile belirlenen bir İTÇ dolgusu saptanmıştır. En az 4 evresi olduğu düşünülen bu dolgudaki en belirgin özellik ana toprağın içine açılmış yarı çukur barınaklar ve oldukça iyi işçilik gösteren büyük fırın ve ocaklarıdır. Çanak Çömlek: İTÇ çanak çömleğinin detaylı bir yayını yapılmamıştır. Genel karakteri ile koyu renkli; açkılıdır. İçe kıvrık ağızlı kase biçimleri yaygındır. Ağız kenarlarının üzerlerine bu dönem için son derece tipik olan ip delikli tutamaklar yerleştirilmiştir. Kil: Pişmiş topraktan ağırşaklar bulunmuştur. Diğer: Küçük buluntuların detaylı bir yayımı yapılmamıştır. Sürtme taş; yontma taş ve kemik aletlerin olduğu bilinmektedir. Ayrıca hayvan kemikleri ve midye kabukları da ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Kazı ekibine göre Menekşe Çatağı malzemeleri Troya I-II ve Bulgaristan Sveti Krilovo evresi ile benzerlik göstermektedir. Menekşe Çatağı'nı MÖ 3. binyıl başlarında gelişen Anadolu ticaret ağına bağlı bir merkez olarak düşünebiliriz. Menekşe Çatağı'nın günümüz konumu; burada gemilerin yanaşmasına uygun değildir. Olasılıkla deniz tarafından tahrip olmadan önce küçük bir burun üzerinde yer alması ya da Menekşe Deresi'nin büyük bir koy oluşturması gerekmektedir. |
