|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Menteşe / Yenişehir |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
305 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Bursa |
|
İlçe:
|
Yenişehir |
|
Köy:
|
Menteşe |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Çanak Çömlekli |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Bursa il merkezinin doğu-kuzeydoğusunda; Menteşe Köyü'nün yaklaşık 500 m güneybatısında bulunmaktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yenişehir Ovası'nın kuzeybatısında yer alan höyüğün boyutlarının 100x4 m olduğu bildirilmektedir. Küçük bir höyüktür. Selimiye yolu tarafından kısmen kesilmiştir. Tepenin üstünde 1960'lı yıllarda ölçüm direği bulunmaktadır. Ilıpınar yerleşmesine 25 km mesafededir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1960 yılında J. Mellaart; 1961 yılında D.H. French ve 1964 yılında C. Cullberg tarafından yüzey toplaması yapılan tepede; 1995-2000 yıllarında Ilıpınar Çevre Araştırmaları bünyesinde; Hollanda Arkeoloji Enstitüsü adına J. Roodenberg yönetiminde bir ekip ve İznik Müzesi tarafından kazı yapılmıştır. Höyüğün başlangıcından itibaren stratigrafik tabakalarının ortaya çıkarılmasını amaçlayan kazı L biçimli bir sondaj alanında sürdürülmüştür. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Çalışmaların sürdürüldüğü sondaj açmasının tamamında ana toprağa kadar inilememiştir. Neolitik ve İlk Kalkolitik çağları temsil eden tabakalar mimari özellik taşımayan bir üst tabakadan oluşmaktadır. Bununla beraber; tabakada saptanan çanak çömlek kültürü; yaklaşık MÖ 5500'e tarihlenen Ilıpınar VA İlk Kalkolitik yerleşim evresine dahil edilmektedir. |
| Buluntular: Mimari: İlk Kalkolitik Çağ'a tarihlenen tabakada saptanan ilk mimari kalıntılar yaklaşık 5x6 m veya 6x7 m boyutlarında; tek odalı; dikdörtgen planlı eve aittir. Bu yapıların planlarının büyük bir kısmının açmanın dışına taşmasına rağmen Ilıpınar yerleşmesinde tipik olarak görülen bir yapı türü olduğu gözlemlenebilmiştir. Bu benzerlik farklı yapım tekniklerinin kullanımında da belirgindir. Yapılardan birinin duvarları dal örgü; diğer ikisinin dış duvarları çim veya kil bloklarından yapılmıştır. Bir tür harçla birleştirilmiş yeşil renkli kerpiçten bir duvar kalıntısı da diğer farklı mimari kalıntılar arasındadır. Evlerin iç düzenleri bilinmemektedir. Bir yapının dış tarafında; olasılıkla yiyecek hazırlamak için kullanılan; çamurla sıvalı bir tabana açılmış sığ çanak ve ocakların yer aldığı bir alan ortaya çıkarılmıştır. Yerleşmenin daha alt tabakalarında ebat ve yapım teknikleri daha öncekilere benzer bir yapı bulunmaktadır. Bu yapının altında ise mimari kalıntı vermeyen; birbirini izleyen bir dizi avlu yüzeyi ile yanmış döküntü depozitleri saptanmıştır. Bu avlu ve döküntü depozitleri evlerin birbirine yakın inşaa edildiğini göstermektedir. Daha altta; 1 m kalınlığındaki ana toprağa dayanan depozit ise hayvan kemikleri; kırılmış çakmaktaşı; kemik ve boynuz aletler; öğütme taşları ve çanak çömlek kırıklarını içeren bir iç avlu alanı özellikleri göstermektedir. [Roodenberg 2002:123;124]. Çanak Çömlek: Soluk ve Koyu Açkılı maldan çanak çömlek parçaları bulunmuştur. El yapımı; ince olan bu malın hamurunda taşcık katkının varlığı izlenir. Yüzey rengi gri; kahverengi veya soluk kırmızıdır. Oldukça iyi açkılanmıştır. Dar ağızlı çömlekler en çok tercih edilen tip biçimidir. Ayrıca Fikirtepe mallarından da örnekler ele geçmiştir. İnsan Kalıntıları: 2000 yılında toplam 12 adet insan iskeleti ortaya çıkarılmıştır. Bu sayı; 1997 yılında bulunanlarla birlikte 20'ye ulaşmıştır. Dal örgü duvarlı evin altında bir kadın ve bir çocuğa ait mezarlar bulunmuştur. Bu gömüler ile üzerlerindeki ev arasında bir ilişki olup olmadığı tam olarak bilinememektedir. Evden alınan radyokarbon örnekleri yaklaşık MÖ 6100-6200 tarihlerini vermiştir; buna bağlı olarak da ev ve mezarların aynı kronolojik horizona ait olduğu düşünülmektedir. Gömülerden birinde Fikirtepe ve Pendik'te bulunanlara benzer geometrik desenli bir kutu ele geçmiştir. 2000 yılında üst seviyelerde bulunan üç erişkin erkek iskeleti ile 1997'de bulunanlar İlk Kalkolitik Çağ'a tarihlendirilmiştir ve Ilıpınar VA tabakasını temsil eder. Diğer iskeletler daha eskiye aittir. Biri hariç hepsi tek ve birincil gömüdür. Ölüler sağ veya sol yanlarına yatırılmışlardır ve bu yön yaş veya cinsiyete göre farklılık göstermemektedir. Erişkin iskeletlerinin yanında kaplar ve bazı bebek gömülerinde kolyeler bulunmuştur. Sadece bir erkek mezarında; karnın yan tarafında sivri uçlu kemik bir alet ele geçmiştir. Ölülerin Ilıpınar'da olduğu gibi tahta edyeler üzerine yatırılmış olmaları dikkat çekicidir. Mezarlarda ayrıca sığır cinsi hayvanlara ait kürek kemiği; kaburga; boynuz gibi buluntular da mevcuttur. [Roodenberg 2002:123;124]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Kuzeybatı Anadolu'nun ele geçen en eski tarihleri Menteşe / Yenişehir'den gelmektedir. Yerleşmenin en erken evresi; Fikirtepe Kültürü ile çağdaştır. Geç evresi ise Ilıpınar VA ile çağdaş kabul edilmektedir. |
