|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Asarcık Höyük / Ilıca |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
770 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Ankara |
|
İlçe:
|
Ayaş |
|
Köy:
|
Ilıca |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ III |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Ankara il merkezinin batısında; Ayaş'ın 9.5 km kuzeybatısında; Ilıca Köyü'nün hemen kuzeydoğu kenarındadır. Güdül-Ankara karayolu köyün batısından geçmektedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Bazalt bir yükselti üzerinde yerleşmelerin birikintisi ile yükselen höyüğün [Orthmann 1966:plan I]; kuzey kısmı Ilıca Suyu'nun dik ve sarp vadisine yöneliktir. Asarcık Höyük alışılmış höyük yerleşmelerinden değildir. İki dere arasındadır. Güneyi kuzeye göre çok sarp değildir. Olasılıkla yerleşiklerin su ihtiyacını karşıladığı düşünülen Ilıca Suyu; Kızılcabayır Dağı'ndan doğmakta ve höyüğün kuzeyinden geçmektedir [Kökten 1947:442]. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: İlk defa K. Kökten tarafından 1945 yılında saptanan yerleşme [Kökten 1947:442];1963 ve 1964 yıllarında; İstanbul Alman Arkeoloji Enstitüsü adına W. Orthmann yönetiminde kazılmıştır. Asarcık Höyüğün dışında; Ilıca Köyü'nün güneyinde daha geç döneme tarihlenen mezarlıkta da kazılar yapılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Höyük kazısında 5 tabaka saptanmıştır. Bu tabakalar (yeniden eskiye doğru) bulgularına göre: I. tabaka: Roma-Galat Dönemi II. tabaka: Hellenistik Dönem III.tabaka: Son Frig Dönemi (Demir Çağ) Sur dışındaki evler tabakası: MÖ 2. bin yılın ikinci yarısı IV.tabaka: MÖ 2. binyılın ilk yarısı/Eski Hitit Dönemi Va tabakası: Geçiş Dönemi (İlk Tunç Çağı'ndan MÖ 2. bin yıla geçiş) V. tabaka: İlk Tunç Çağı III. evreye (kazı başkanına göre II-III. evre) tarihlenmektedir. |
| Buluntular: Mimari: Höyüğün; İlk Tunç Çağı III. evreye konan V. tabakasına ait toprak tabanların varlığına rağmen; tüm açmalarda anlaşılabilir bir kalıntı ortaya çıkarılmamıştır. Tepenin en kuzey açması bu tabakanın en iyi temsil edildiği yerdir. Bozuk duvar kalıntılarından taş temelli yapıların olduğu anlaşılmaktadır [Orthmann 1965:108-109; res.10]. Çanak Çömlek: Büyük çoğunluğu bezeksiz olan çeşitli mal gruplarına ait tüm kaplar V. tabakada bulunmuştur. Bu tabakada; kahveden kırmızıya kadar çeşitli renkte astarlı; açkılı ve açkısız mal örnekleri vardır. Hafif yuvarlak dipli açık ağızlı çanaklar çoğunlukla küresel gövdelidir. Bunlar nadiren tutamaklıdır. Fincanların kulpları ağız seviyesini aşmıştır [Orthmann 1966:şek.3/4]. Testilerde küresel bir gövde ve yarım gaga ağızlı olanların dışında; tam gaga ağızlı formlar da mevcuttur. Küresel gövdeli; boyundan itibaren ağıza doğru genişleyen üst kısmı ile kulplu bir vazo ilginç bir tipi temsil etmektedir [Orthmann 1966:şek.5/4]. Tutamakları kopuk olan kapaklar gayet kaba pişirilmişlerdir [Orthmann 1966:şek.5/6-7]. Ayrıca pişirme ve depolama kapları (küpler) vardır. Depaslar az sayıdadır. V. tabakada Polatlı Höyük'te ilk defa bulunduğu için Polatlı malı olarak tanımlanan koyu kırmızıdan kahverengine kadar astarlı; ince işcilik gösteren mal özellikle bu tabakanın tarihlenmesine yol göstermektedir [Orthmann 1966:şek.7/1-4]. Bu tabakanın bir başka malı tırnak baskı bezekli çanak çömlekdir. Tabak veya çanağın kenarlarındaki baskı bezekler şerit halindedir ve ağızda da görülürler [Orthmann 1966:şek.8/2]. İçi siyah; dışı kırmızı; kahverengi açkılı kapların üzerine yapılan çizi bezekler beyaz boya ile doldurulmuştur. Bunların biçimleri küresel dibi yuvarlak çanaklardır [Orthmann 1966: şek.8/4-5]. Açık zemin üzerine az sayıda boya bezeklilerin çok güzel örnekleri vardır. Geçiş tabakası olduğu söylenen Va tabakasında yalın mallar çoğunluktadır. Biçimler alttaki tabakadan pek farklı değildir. Küresel gövdeli fincanlar; yassı fincanlar ve depas gibi biçimler bulunmaktadır. Ayrıca minik kaplar mevcuttur [Orthmann 1966:şek.9/9-14]. Kil: Ağırşaklar vardır [Orthmann 1966:res.4/sağ taraf]. Sürtme Taş: Kalker taşından bir idolün ancak alt kısmı ele geçmiştir. Maden: Keskin omuzlu üçgen namlulu; perçin delikli sap dilli küçük bir kama yayımlanmıştır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Höyükte dört açma açılmasına rağmen; İlk Tunç Çağı yerleşmesinin tabakalarına sağlıklı inilemediği görülmektedir. Yine de bu kültürlerin en azından çanak çömlek endüstrisi ve küçük buluntuları ortaya çıkarılmıştır. V. tabaka kazı başkanı tarafından İç Batı Anadolu Bölgesi İlk Tunç Çağı kültürleri içinde değerlendirilmekte ve İTÇ II-III evresine tarihlendirilmektedir. Va tabakasına ise hafir tarafından Karaoğlan Höyüğü'nün Proto-Hitit tabakası ve Boğazköy'ün Hitit öncesi tabakaları ile çağdaş olduğu yorumu getirilmektedir. Etiyokuşu; Ahlatlıbel ve Polatlı yerleşmeleri ile benzerlikler kurulmaktadır. Korfmann ise V. tabakayı; İlk Tunç Çağı IIIa'nın ikinci yarısı ile IIIb evresi içine koymaktadır [Korfmann 1989:şek.3'deki kronoloji tablosu]. |
