|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Pağnik Öreni |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
725 m |
|
Bölge:
|
Doğu Anadolu |
|
İl:
|
Elazığ |
|
İlçe:
|
Ağın |
|
Köy:
|
Kaşpınar |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ III |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Elazığ il merkezinin yaklaşık 25 km kuzeybatısında; Ağın İlçesi'nin 3 km güneydoğusundaki Kaşpınar (Pağnik) Köyü'nün olduğu yerdeydi. Keban Barajı'nın su toplamaya başlaması ile yokolmuştur. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Höyük; Fırat Nehri'nin ilk sekisinde; küçük bir derenin oyduğu dik yamaçlı üçgen bir burun üstündeydi [Harper 1971:lev.62'deki plan]. Höyüğün 50 m uzunluğunda 20 m genişliğinde ve 2 m yüksekliğinde olduğu ve güneybatısında küçük bir Roma kalesi bulunduğu bildirilmektedir [Harper 1970:131]. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1969 ve 1970 yıllarında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü adına R.P. Harper yönetiminde; çevrede yer alan Roma Dönemi sınır kalesi kazısına paralel zamanda sondaj mahiyetinde kazılmıştır. |
| Tabakalanma: Höyüğün esas olarak İlk Tunç Çağı'nda yerleşim gördüğü; Roma Dönemi'nde de kısmen yakınındaki kalenin mezarlık alanı olarak kullanıldığı yapılan kazı sonucunda anlaşılmıştır. |
| Buluntular: Mimari: R.P. Harper; kesin olmamakla beraber İTÇ'na ait dörtgen plan veren taş duvarlı bir yapının varlığından söz etmektedir [Harper 1971:91; lev.63/1]. Yassı ocak taşları çamur harç ile birleştirilmiştir. Bu yapı katı ile konglomeratik ana kaya arasında tabanlar bulunmuşsa da mimari ele geçmemiştir. Çanak Çömlek: Yörenin İlk Tunç Çağı yerleşmelerinde var olan Karaz malı parçalara bir adet Malatya-Elazığ boya bezekli mal parçaları eşlik etmektedir. Devetüyü zemin üzerine siyah boya bezekli olduğu bildirilmektedir. Emzikli kaplara aittir. Karaz malında üçgen tutamaklı çömlek örnekler mevcuttur. Kazının bir yayınında üzeri çizi ve sokma bezekle bezenmiş Karaz tipi kap altlığı görülmektedir [Harper 1971:lev.63/4]. Harper; çanak çömlek endüstrisinin en yakın benzerlerinin şimdilik Pulur-Sakyol VIII. tabakasında olduğunu iddia etmektedir. İnsan Kalıntıları ve Mezarlar: Pağnik Öreni Höyüğü'nde hem toprak mezarlar hem de çömlek/küp mezar örnekleri bulunmuştur. Toprak mezarlar oval biçiminde açılmış; ölüler hocker biçiminde içine konmuştur. Çömlek mezarların birinde 9 yaşında bir çocuk ile bir başka kabın içinde bir bebek iskeleti ele geçmiştir. Bazı mezarlar ise her iki gömüt tipinin beraber kullanıldığı mezarlardır. Basit toprak mezar içine yine hocker biçiminde büzülmüş olarak yatırılan ölünün üstü kaba çömlek parçaları ile örtülmüştür. Mezarlarda büyüklerin de gömülü olduğu saptanmıştır. 40 yaşlarında ağır bir kafatası ameliyatı geçirip iyileşen bir erkek gömütü buna örnek olarak gösterilebilir. İskelet kalıntıları J.L. Angel tarafından incelenmiştir. İTÇ insanlarının yerleşme içi mezarlık inanışında oldukları anlaşılmaktadır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Pağnik Öreni; Roma Dönemi sınır kalesi araştırmaları çerçevesinde bir yerde fazla önemsenmeyen bir kazı olarak arkeoloji tarihine geçmiştir. Bulguları ayrıntılı olarak incelenmemiş ve yayımlanmamıştır. |
