|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Pazarlı |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1075 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Çorum |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Çıkhasan |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Çorum il merkezinin güneyinde; Mustafa Çelebi ve Çıkhasan köyleri arasında; Çıkhasan'ın 1 km kuzeydoğusundaki Karapınar Mevkii'nde yer almaktadır. Çıkhasan Köyü'nün eski adı Pazarlı olduğu için kazı başkanı tarafından bu ismin verilmiş olması muhtemeldir. Yöresel adı Kale'dir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yerleşme yerinin çevresi derelerle yarılmış küçük tepelerle kaplıdır. Kalker kayalık bir kütlenin yerleşme yeri olarak seçiminde olasılıkla doğal olarak korunma özelliklerine sahip olması rol oynamıştır. Bu kütlenin yanından geçen Karapınar Özü; şelaleler yaparak dar bir boğazdan akarak kuzeyde Alaca Irmağı'na kavuşmaktadır. Bu çaya/öze ulaşan küçük dereler kalker kayalıkları eriterek çevrede küçük mağaralar oluşturmuştur. Günümüzde ormanlık bir bölgedir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Pazarlı köylülerinin; yerel adı Kale olan kayalık kütlenin üzerindeki kültür dolgusu içinde; Frig Dönemi'ne tarihlenen pişmiş topraktan boyalı kabartma levhalar bulmaları üzerine; bu buluntuların kaynağını aramak amacıyla; 1937-38 yılları arasında; Türk Tarih Kurumu adına H. Z. Koşay yönetiminde bilimsel kazı yapılmıştır. Tepenin üst kısmı; Frig Dönemi yerleşmesinin tümünü açığa çıkaracak şekilde kazılmıştır. Tepenin sırtındaki yapı kalıntılarının; bu kısmın; toprağın birikmesine elverişli olmadığından; erozyon ile ortaya çıktığı bildirilmektedir. |
| Tabakalanma: Yerleşme yeri; Kalkolitik Çağ'dan itibaren küçük toplulukların konakladığı bir alan olmuş; hatta Frig Dönemi'nde küçük bir kale olma özelliğini taşımıştır. Kazı sonucunda; Koşay'ın bize verdiği bilgilerden tepede; Kalkolitik Çağ; İTÇ (olasılıkla İTÇ II); OTÇ-STÇ ve DÇ'na (Frig ve Hellenistik Dönem) ait tabakaların bulunduğunu öğrenmekteyiz [Koşay 1941a:2-3]. Kalkolitik Çağ bulgularının; tepenin boyun teşkil eden kısmında; kaya diplerinde; mağarada; yüzeyden 150-200 cm derinde bulunduğu bildirilmektedir. Bu çağ ile ilişkili mimari saptanamamıştır. Olasılıkla kazıda; Frig Dönemi tabakasının altına inilmek istenmemiştir. Gri renkte bir toprak katmanı Kalkolitik Çağ ile diğer çağları birbirinden ayırmaktadır. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: El yapımı; organik katkılı hamurlu; dışı kırmızı içi siyah veya dışı siyah-gri; içi devetüyü yüzey renkli maldan parçalar bulunmuştur. Kaba süzgeç parçaları; tepsi ve meyvalıkların var olduğu bildirilmektedir [Koşay 1941a:2]. Küçük çıkıntı tutamaklı parçalar mevcuttur. Kil: Üç tarafı hilal biçimli oyuk bir levha dışında; küçük buluntular hakkında bilgi yoktur. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Pazarlı'nın Kalkolitik Çağ yerleşmesi; olasılıkla daha sonraki yerleşmeler tarafından tahrip edilmiştir. Ayrıca Kale'den toprak çekildiği; yakınındaki tümülüs kazısında; bu çağa ait parçaların bulunmasından anlaşılmaktadır. Çanak çömlek benzerlerine dayanarak; Alacahöyük ve Alişar'ın Kalkolitik Çağ yerleşmeleri ile hem zamanlı olduğu kabul edilmektedir. |
