|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Pazarlı |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1075 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Çorum |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Çıkhasan |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ II İTÇ III |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Çorum il merkezinin güneyinde; Mustafa Çelebi ve Çıkhasan köyleri arasında; Çıkhasan'ın 1 km kuzeydoğusundaki Karapınar Mevkii'nde yer almaktadır. Çıkhasan Köyü'nün eski adı Pazarlı olduğu için kazı başkanı tarafından bu ismin verilmiş olması muhtemeldir. Yöresel adı Kale'dir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yerleşme yerinin çevresi derelerle yarılmış küçük tepelerle kaplıdır. Kalker kayalık bir kütlenin yerleşme yeri olarak seçiminde olasılıkla doğal olarak korunma özelliklerine sahip olması rol oynamıştır. Bu kütlenin yanından geçen Karapınar Özü; şelaleler yaparak dar bir boğazdan akarak kuzeyde Alaca Irmağı'na kavuşmaktadır. Bu çaya/öze ulaşan küçük dereler kalker kayalıkları eriterek çevrede küçük mağaralar oluşturmuştur. Günümüzde ormanlık bir bölgedir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Pazarlı köylülerinin; yerel adı Kale olan kayalık kütlenin üzerindeki kültür dolgusu içinde; Frig Dönemi'ne tarihlenen pişmiş topraktan boyalı kabartma levhalar bulmaları üzerine; bu buluntuların kaynağını aramak amacıyla; 1937-38 yılları arasında; Türk Tarih Kurumu adına H. Z. Koşay yönetiminde bilimsel kazı yapılmıştır. Tepenin üst kısmı; Frig Dönemi yerleşmesinin tümünü açığa çıkaracak şekilde kazılmıştır. Tepenin sırtındaki yapı kalıntılarının; bu kısmın; toprağın birikmesine elverişli olmadığından; erozyon ile ortaya çıktığı bildirilmektedir. |
| Tabakalanma: H.Z. Koşay; kültür tabakalarının Kalkolitik Çağ'dan Klasik Dönem'e kadar süregeldiğini belirtmektedir. Esas olarak Demir Çağı tabakaları kazılmıştır. Hafirin Bakırçağı olarak nitelendirdiği buluntular; yerleşmede dağınık bir şekilde olasılıkla tabaka dışında bulunmuştur [Koşay 1941:2]. Mimari kalıntıların saptanamayışı da bu kanıyı kuvvetlendirmektedir. Bu açıdan Demir Çağı öncesi için tabakalanmanın çok sağlıklı olmadığı kabul edilmelidir. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: Hafiri tarafından İTÇ'na tarihlenen; içi ve dışı kırmızı astarlı; siyah astarlı; açkılı mallardan çok sayıda parça ve tüm kaplar bulunmuştur. Dış yüzeyi siyah ve açkılı olup üstü birbirine paralel çizgilerle süslü mal ile kertik bezemeli maldan örnekler de vardır. Biçimlerden; tek kulplu maşrapalar [Koşay 1941:lev.XII (P.237; P.267)]; karından çıkma emzikli çömlekler [Koşay 1941:lev.XII (P.266; P.268)] izlenmektedir. Kil: Stilize tipli idollerden bir adet ele geçmiştir. Baş kısmı kırıktır. Yontma Taş: Bıçak olarak kullanılan uzun dilgiler; uçlar; ön kazıyıcılar toplanmıştır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Koşay; yerleşme yerinin Bakırçağı'nda (olasılıkla İlk Tunç Çağı II. evresi) kesin bir iskana sahne olmadığını ileri sürmektedir. Karından çıkan emzikli kaplara; Alacahöyük; Ahlatlıbel ve Etiyokuşu'nda rastgelindiği için bu zayıf yerleşmeyi İlk Tunç Çağı III. evreye; MÖ 3. bin yılın son çeyreğine koymak daha doğrudur. |
