|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Pulur / Sakyol |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
800 m |
|
Bölge:
|
Doğu Anadolu |
|
İl:
|
Tunceli |
|
İlçe:
|
Çemişgezek |
|
Köy:
|
Sakyol |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Son |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Yakınındaki köyden dolayı Sakyol-Pulur (bazı yayınlarda Pulur-Sakyol) adı verilen höyük; Elazığ il merkezinin 45 km kuzeybatısında; köyün hemen kuzeydoğusundaydı. Keban Barajı gölü tarafından tamamen yok edilmiştir. Pulur köyün eski; Sakyol ise yeni adıydı. Başka höyük adlandırmalarından farklı olarak iki ismi de kullanılmaktadır. Pulur en doğrusudur. Diğer Pulurlarla karışmaması için çalışmamızda Pulur/Sakyol adı tercih edilmiştir. Kazı başkanı her iki ismi de değişik sıralamalarda kullanmaktadır. Burayı ilk defa bulan K. Kökten ise Pulur Köyü içindeki Kültepe tanımını vermektedir [Kökten 1947:462]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Höyük; Murat ile Karasu'nun birleştiği yerden 4-5 km uzaktaydı. Altındaki doğal yükselti ile beraber; bulunduğu kıyı ova düzlüğünden 20 m yüksekliğinde 80x120 m boyutlarında dik yamaçlı; üstü düz; orta boyutlu bir tepeydi. Kazı sonucunda kültür toprağının kalınlığı 13-15 m civarında olduğu saptanmıştı. Höyük; su altında kalmadan bile kısmen üstüne yaslanan çağdaş köy tarafından büyük ölçüde tahrip edilmişti. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1967 yılında Keban Projesi çerçevesinde R. Whallon ve S. Kantman başkanlığında yapılan yüzey araştırmasında N 52 / 5 numarası ile belgelenmiştir [Whallon-Kantman 1970:5; Whallon 1979:171]. Höyüğün baraj göl suları altında kalacak olması; acil olarak bir kurtarma kazısı yapılmasını zorunlu hale getirmiş ve bu amaçla H.Z. Koşay başkanlığında 1968-70 yılları arasında dört kazı mevsiminde kazılmıştır [Koşay 1976a]. |
| Tabakalanma: Bu kazı sonucunda höyükte 13 yapı katı saptanmış; bunlardan ilk 11'i İlk Tunç Çağı'na tarihlenmektedir. XI. yapı katından sonra; kalınlığı 1-1.5 m olan steril bir toprak tabakası ile karşılaşılmıştır. Daha alttaki XII ve XIII. yapı katlarına; höyüğün batı bölümünde; ancak küçük bir derin sondajla ulaşılabilmiştir. Ana toprağa yaklaşık 13-15 m'de varılmıştır. |
| Buluntular: Mimari: XII. yapı katına ait bir duvar parçası ile XIII. yapı katına ait bir ocak; bu yapı katlarının mimari öğelerini teşkil etmektedir. Çanak Çömlek: Siyah açkılı; üstü nokta ve çizi bezemeli; koyu kırmızı veya gri renkte astarsız; beyaz zemin üstüne geniş kırmızı bantların olduğu mal gruplarından parçalar bulunmuştur. Gri mal; Obeid ve Uruk mal grupları ile karşılaştırılmaktadır. Açık zemin üstüne kırmızı bantlı mal ise; Hacılar İlk Kalkolitik Çağ parçalarına benzemektedir. Siyah açkılı mal grubu Karaz Kalkolitik Çağ çanak çömlekleri ile ilişkilidir. Kil: Pişmiş topraktan kuzu figürini vardır. Yontma Taş: Çakmaktaşından bıçak; ok ucu; obsidiyenden kazıyıcı gibi çeşitli aletler ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Yeni adıyla Sakyol eski adıyla Pulur Höyük; Keban Barajı'nın suları altında kalarak tamamen yok olmuştur. Höyüğün ana toprağın üstünde yer alan en alt iki yapı katının tarihlenmesi kesinlik kazanmamıştır. Maden buluntulara rastlanılmayan bu yapı katlarının 14C tarihleri de yoktur. Koşay; bu yapı katlarını Son Neolitik Çağ'a tarihleme eğilimi göstermektedir. Buna karşın; özellikle siyah açkılı maldan dolayı bir Son Kalkolitik Çağ'dan söz edilebilir. Boyalı mal örneklerinin ise yerel olduğu kesindir. Bu alt katlar; ASPRO'da 8/9. evrelerde değerlendirilmiştir. |
