|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Aşvan Kale |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
870 m |
|
Bölge:
|
Doğu Anadolu |
|
İl:
|
Elazığ |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Aşvan |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ III İTÇ II |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Elazığ il merkezinin kuşuçumu 35 km kuzeybatısında; Keban Barajı yapılmadan önce Fırat'ın bir kolu olan Murat Nehri'nin güney yakasında; Hıdırbey Nahiyesi'nin kuzeydoğusunda; Aşvan (Muratçık) adlı köyün hemen batı yanında bulunmaktaydı. Keban Baraj gölü suları altında kalmıştır. Kodu N 52 / 4. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Fırat'ın ilk terasında; büyük; yüksek ve oval biçimli bir tepedir. Üstü düz; yamaçları diktir. Tabandan 130x110 m boyutlarında 15 m yüksekliğindedir. Tepenin altında uzanan konglomera tipindeki ana kayanın yamacındaki su kaynağı buradaki iskanın başlıca nedeni olmalıdır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1945 yılında K. Kökten tarafından belgelenmiş [Kökten 1947:463]; 1967 yılında R. Whallon ve S. Kantman tarafından araştırılmıştır [Whallon 1979:168-171; şek.66]. Kazı 1968-72 yıllarında; D.H. French başkanlığında; S. Mitchell yönetiminde; Keban Projesi çerçevesinde yapılmıştır [French 1971:31-33]. İTÇ tabakalarına höyüğün kuzeyinde açılan basamaklı açmada ulaşılmıştır. |
| Tabakalanma: Kazıda; İlk Tunç Çağı II-III. evre; Demir Çağ; Roma ve Ortaçağ yerleşmelerine ait tabakalar ele geçmiştir. İTÇ tabakalarının diğer dönemlere göre şaşılacak derecede kalın olduğu ve höyüğün dörtte üç kalınlığının bu çağ yerleşmesine ait olduğu bildirilmektedir [Sagona 1994:9]. |
| Buluntular: Mimari: Kerpiçten inşa edilmiş duvarlara ait döküntü parçalar ve çukurlar bulunmuştur. Çanak Çömlek: Höyüğün üst yapı katlarında Karaz malı; devetüyü açkılı mal ve Malatya-Elazığ yöresi boya bezekli malından parçalar da bulunmuştur [French-Helms 1973:şek.2-5]. Alt yapı katlarında ise kırmızı boya bezemeli parçaların yanısıra Karaz/kırmızı-siyah açkılı malı tüm çeşitlemesiyle görülmektedir. Höyüğün alt tabakalarında geç saklı astar bezemeli mal ile yalın basit maldan parçalar ele geçmiştir [French 1971:33]. Tüm tabakalarda var olan Karaz malı; el yapımı; taşcık ve saman katkılı hamurludur. Yüzey renkleri iç ve dış yüzde farklıdır. Dış yüzde çoğunlukla siyah; nadir olarak kahve ve kırmızı; iç yüzde kızılımsı kahve veya bej renkler kullanılmıştır. Ayrıca yöresel krem renkli bir başka malın varlığı belirtilmektedir [Sagona 1994:10]. Malatya-Elazığ yöresi boyalı malı; mat kızılımsı kahverengi boyalıdır. Bezeme olarak içi çizgili ya da dolu üçgenler; dalga motifi; dalgalı hatlar vd. görülmektedir [Sagona1994:şek.116-128]. Doğa betimlemeleri çok azdır. Kil: Az sayıda hayvan figürini ile yöreye has olan pişmiş topraktan çeç tipi mühürler; Aşvan'da da bulunmuştur [Sagona 1994:şek.135/1-2; 3-5]. Maden: Bakırdan yapılmış spiral başlı küçük iğne ile küpe ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Aşvan Kale; bölgede yapılan beş höyük kazısından biridir. Kuruçay'ın Murat Çayı ile birleştiği yerdeki Taşkın Ovası; tarım yapan İlk Tunç Çağı II ve III. evre toplulukların bu bölgede yoğunlaşmasına yol açmıştır. |
