|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Menteşe / Yenişehir |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
305 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Bursa |
|
İlçe:
|
Yenişehir |
|
Köy:
|
Menteşe |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Bursa il merkezinin doğu-kuzeydoğusunda; Menteşe Köyü'nün yaklaşık 500 m güneybatısında bulunmaktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yenişehir Ovası'nın kuzeybatısında yer alan höyüğün boyutlarının 100x4 m olduğu bildirilmektedir. Küçük bir höyüktür. Selimiye yolu tarafından kısmen kesilmiştir. Tepenin üstünde 1960'lı yıllarda ölçüm direği bulunmaktadır. Ilıpınar yerleşmesine 25 km mesafededir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1960 yılında J. Mellaart; 1961 yılında D.H. French ve 1964 yılında C. Cullberg tarafından yüzey toplaması yapılan tepede; 1995-2000 yıllarında Ilıpınar Çevre Araştırmaları bünyesinde; Hollanda Arkeoloji Enstitüsü adına J. Roodenberg yönetiminde bir ekip ve İznik Müzesi tarafından kazı yapılmıştır. Höyüğün başlangıcından itibaren stratigrafik tabakalarının ortaya çıkarılmasını amaçlayan kazı L biçimli bir sondaj alanında sürdürülmüştür. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Yüzey toprağının 30 cm altında Roma ve 2. binyıl buluntularının prehistorik malzeme ile karışık olarak ele geçtiği; dolgulardaki karışıklığa höyükteki çok sayıda tarla faresinin neden olduğu bildirilmektedir [Roodenberg 1999:22]. Açılan bir sondajda kültür dolgusunun 5.5 m olduğu anlaşılmış; ana toprağa henüz ulaşılmamıştır. Henüz üç tabaka saptanmıştır: Ilıpınar VA benzerliklerine dayanarak İlk Kalkolitik Çağa tarihlenen Tabaka 1; yalnızca yanık dolgularla bilinen Tabaka 2 ve Son Neolitik Çağa tarihlenen Tabaka 3. |
| Buluntular: Mimari: Tabaka 1: Höyüğün ortasına yakın bir alanda taşla çevrili olduğu anlaşılan bir avlunun ortasında bir fırın ve kare şeklinde bir ateş yakma yeri bulunmuştur. Yerleşmede yağmur suları ve atık sular için toprağa kazılmış drenaj kanallarının varlığından bahsedilmektedir. Ayrıca yoğun yanık alanlara ve taş yığınlarına rastlanmıştır. Çanak Çömlek: El yapımı; taşçık katkılı bu çanak çömleğin yüzey rengi gri-bejdir ve yüzeyler iyi açkılıdır. Formlardan keskin omurgalı çanaklar; kalınlaştırılmış dudaklı tabaklar ve iki dikey kulplu dışa dönük ağızlı çömlekler bilinmektedir. Tabaklar ve çanaklarda oluk ve kazı bezeme görülür. Sürtme Taş: Bir çocuk gömüsünde ele geçen boncukların bir kolyeye ait olabileceği düşünülmüştür [Roodenberg 1999:24; Alpaslan-Roodenberg - Maat 1999:39]. İnsan Kalıntıları: Menteşe Höyük gömülerinin tümünün Tabaka 1'e ait olduğu bildirilmektedir. Höyüğün merkezinde bulunan sekiz iskeletin üçü çocuklara; beşi ise yetişkinlere aittir. Gömüler; oval çukurlara hocker pozisyonunda belli bir yön gözetilmeden yatırılmıştır. İki kaba yapım çömlek ve bir çocuk gömüsünden ele geçen kolye boncukları dışında hiç armağan bırakılmamış olması; gömü armağanı geleneğinin olmadığını göstermektedir [Roodenberg 1999:24]. Bir kadın gömüsünün başı altında bulunan çürümüş ahşap kalıntıları; ölünün ahşap kalaslar üzerine yatırılmış olabileceği şeklinde yorumlanmış [Alpaslan-Roodenberg - Maat 1999:41]; bir çocuk gömüsünün yakındaki bir kadın gömüsüne dönük biçimde yatırılmış olması ise ilginç bir bulgu olarak kaydedilmiştir [Alpaslan-Roodenberg - Maat 1999:39]. Boyları yaklaşık 1.55 m olan bu brakisefal ırka mensup insanların çoğunda kemik ve eklem hastalıkları olduğu anlaşılmıştır. Erkeklerle kadınlar arasında fazla boy farkı yoktur. Dişlerin hem tarımcı hem de avcı-toplayıcı dietine dair izler gösterdiği bildirilmektedir [Alpaslan-Roodenberg - Maat 1999:41-42]. Hayvan Kalıntıları: Yanık alanların yakınında hayvan kemikleri bulunduğu bildirilmektedir [Roodenberg 1999:23]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Çevre koşulları Ilıpınar ile aynı olan yerleşmenin buluntuları da özellikle Ilıpınar VA tabakası ile yakın benzerlikler gösterir. Çanak çömlek ve gömü gelenekleri aynı olan bu iki yerleşme arasında yalnızca 25 km bulunduğu için J. Roodenberg bu benzerliği doğal bir sonuç olarak değerlendirmektedir. Ahşap üzerine yatırılmış gömüler ile; Balkanlar ve Anadolu Neolitik ve Kalkolitik kültürlerinde çok karşılaşılmadığı için ve Ilıpınar ve Menteşe örnekleri dikkat çekicidir [Alpaslan-Roodenberg - Maat 1999:41]. |
