|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Çadır Höyük |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1000 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Yozgat |
|
İlçe:
|
Sorgun |
|
Köy:
|
Peyniryemez |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Yozgat İli'ndeki ünlü Alişar Höyüğü'nün 13 km kuzeybatısında; Peyniryemez Köyü'nde yer alır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Doğu-batı yönünde uzanan Eğri Özü Vadisi'nin kuzeyinde; alçak bir kireçtaşı kayalığa kurulmuş olan höyüğün güneyinden ve batısından küçük bir dere geçmektedir. 240x185 m boyutlarındaki höyük; ova düzleminden yaklaşık 32 m yükseklikte yer alır. Zamanla kuzeydoğuya kayan yerleşme; bu alanda 200 m'lik bir alt terasa sahiptir. Yörenin; Çadır Höyük'de yerleşildiği dönemde bugünden daha sulak olduğu bildirilmektedir [Gorny et al. 1999:167]. Son yıllarda höyüğün tepesinde defineci çukurları açıldığı gözlenmiştir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Höyükteki ilk kazı çalışmaları Chicago Üniversitesi'ne bağlı Oriental Institute desteğiyle, 1927 yılında H. von der Osten ve Erich Schmidt başkanlığında başlamış ve 1932 yılına kadar devam etmiştir. 1993 yılında Alişar Yüzey Araştırması Ekibi'nin çevrede gerçekleştirdiği kısa süreli inceleme gezisinde ziyaret edilen Çadır Höyük; Gelingüllü Barajı Göl sularından etkilenecektir. Bu nedenle 1994 yılında aynı ekip höyükte küçük çaplı bir kazı çalışması yürütmüş; kazılara ara verildikten sonra 1998 yılında tekrar başlanmıştır. Çalışmalar Chicago Üniversitesi'nden R.L. Gorny başkanlığında 2009 yılına kadar yürütülmüştür. 2012 yılında New Hamsphire Üniversitesi'nden Gregory McMahon başkanlığında yeni dönem kazılarına başlanmıştır. |
| Tabakalanma: Çadır Höyük'ün geç tabakaları Roma-Bizans Dönemi'ne aittir; ayrıca Geç Demir Çağı; Karanlık Çağ ve 2. bin bulguları ile de karşılaşılmıştır. Bu tabakaların hemen altında ise güneydeki basamaklı açmada ve tepedeki açmalarda; Son Kalkolitik Çağ sonuna tarihlenen I. ve II. tabakalar ve Orta Kalkolitik Çağa tarihlenen III. tabaka yer almaktadır [Gorny et al. 1999:152]. Şimdiye kadar belirlenen dönem ve evreler şu şekildedir: X: İslam IXa: Bizans IXc: Bizans IXd: Bizans VI: Geç Demir Çağı Va: Orta Demir Çağı Vb: Erken Demir/STÇ IVa: STÇ II IVb: STÇ I IIIa: OTÇ IIIb: OTÇ II IIa: İTÇ IIb: İTÇ IIc: Trans. İTÇ/Geç Kalkolitik Ia1: Son Kalkolitik Ia2: Son Kalkolitik Ib1: Son Kalkolitik Ib2: Son Kalkolitik Ib3: Son Kalkolitik Ic: İlk Kalkolitik Id: İlk Kalkolitik Ie: İlk Kalkolitik If: Neolitik [Gorny et al. 2006]. |
| Buluntular: Mimari: Doğu; güney ve kuzey yamaçlardaki açmalarda; zirvede ve terasta çalışılmış; Son Kalkolitik ve İTÇ I dolgularından küçük evlere dair daha çok veri elde edilmiştir [cat.une.edu.au/page/cadir%20hoyuk 2006]. 2013 yılında höyüğün güney yamacının üst kısımlarında yer alan açmalarda (USS 9, USS 10) MÖ 3000 yılına tarihlenen karmaşık bir İTÇ I yapı grubu tespit edilmiştir. 2.5 m kalınlığında olan kerpiç duvarın (henüz kazılmamış), höyüğün tepesindeki İTÇ yerleşmesini çevrelediği düşünülmektedir. Bu duvarın güney dış cephesine bitişik bir sıra büyük fırın ve depo birimleri açığa çıkarılmıştır. Depo birimleri birbirlerinden kerpiç duvarlarla ayrılmıştır. Küçük odalar biçiminde olmaları da olasıdır. Tabanları sıvalıdır. Bu birimlerin ve fırınların konutlar tarafından kullanılmadığı; daha çok endüstriyel bir işlevle alakalı olduğu düşünülmektedir. Ancak bu kalıntıların işlevleri henüz anlaşılamamıştır. Depo birimlerinden birinin içinde, bir çocuk mezarı tespit edilmiştir. Bu mezar, olasılıkla depoların işlevini yitirmesinden sonra yerleştirilmiştir. Bu alanda gerçekleştirilen kazılar, Çadır Höyük'teki İTÇ I yerleşmesinin nispeten kapsamlı bir yerleşme olduğunu göstermektedir. Önceki yıllarda, LSS4 ve LSS5 alanlarında, bu döneme ait oldukça kötü inşa edilmiş tek odalı yapılar ve bu yapılarla ilişkili ateş çukurları ortaya çıkarılmıştır. Son çalışmalar ise aşağı güney yamacın İTÇ I kasaba duvarı dışında yaşayan fakir topluluğa ait olduğunu düşündürmektedir. Yukarı şehirde yaşayanlar ise daha variyetli bir topluluk olmalıdır [Şerifoğlu et al. 2015]. Çanak Çömlek: 1994 yılında basamaklı açmanın alt kesiminde kalın bir savunma duvarının yanında İTÇ III ve İTÇ II çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Bunlara benzeyen parçalar sonraki her tabakada dolgunun bir parçası olarak vardır [Gorny et al. 2006]. Höyüğün üst kesimindeki basamaklı açmada çok da net olmayan yapı kalıntıları açığa çıkartılmıştır ve çanak çömlek parçalarıyla birlikte değerlendirildiğinde; erken dönem malzemesinin daha sonraki Hitit yapı katlarıyla büyük ölçüde tahrip olduğu görülmüştür. Çanak çömlek parçaları çoğunlukla Hitit Dönemi'ne ait olsa da; İTÇ III ve II'ye (MÖ 3000-2000) tarihlenen parçalar derinleşildikçe artmaktadır. Bu durum; Çadır Höyük'de büyük boyutlu bir İTÇ III ve II yerleşmesi olduğu; ancak Hitit İmparatorluğu Dönemi'nde zarar gördüğü şeklinde yorumlanmıştır [Gorny et al. 2006]. Diğer: Basamaklı açmanın üst kesimindeki buluntular arasında iğneler; ağırşaklar; hayvan kemizleri ve deniz kabuğu parçaları vardır [Gorny et al. 2006]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
