|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Gritille |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
426 m |
|
Bölge:
|
Güneydoğu Anadolu |
|
İl:
|
Adıyaman |
|
İlçe:
|
Samsat |
|
Köy:
|
Halilan |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Adıyaman il merkezinin güneydoğusunda; Atatürk Barajı göl sularının altında kalmadan önce; eski Samsat İlçesi'nin 7 km kuzeydoğusundaydı. Orta boylarda, yaklaşık olarak oval görünümlü bir höyüktür. Üst kısmı 80x40 m, tabanı ise 100x150 m ebatlarında olup yüksekliği 24 m kadardır. Bu yüksekliğin yarısı konglomera terastan oluşmaktadır [Ellis 1983:84]. Yerleşme, Amerikalı araştırmacı R. Ellis tarafından kazılmıştır [Uçankuş 2000:477]. Höyüğün yerleşim tarihi hakkındaki en verimli çalışma, doğu yamacındaki basamaklı açmada gerçekleştirilmiştir. Söz konusu açma, 12 m derinliğe kadar inmiştir ve buradan elde edilen bilgilere göre höyük üzerinde 8000 yıl öncesine kadar giden bir yerleşme söz konusudur. Höyüğün en üstünde Ortaçağ buluntuları yer alırken, bu tabakanın altında, pise duvarlarıyla varlık gösteren, bilinmeyen bir dönem yer alır. Höyüğün kerpiç yapısı olasılıkla Demir Çağ'a tarihlenmektedir. 1981 yılı çalışmalarının sonucunda, höyükte, Neolitik, Kalkolitik, İlk Tunç Çağı ve Ortaçağ yerleşmeleri belirlenirken, daha sonraki çalışmalar, Orta ve Son Tunç Çağı, Demir Çağı ve Klasik Dönem yerleşmelerinin varlığını ortaya çıkarmıştır [Ellis 1983:85]. Höyük, Atatürk Baraj Gölü'nün suları altında kalmıştır. |
| Yeri: Adıyaman il merkezinin güneydoğusunda; Atatürk Baraj Gölü'nün suları altında kalmadan önce; eski Samsat İlçesi'nin 7 km kuzeydoğusunda; Kovanoluk (Biriman) Mahallesi'nin 3 km kuzeydoğusunda yer almaktadır. Kodu T 51 / 9. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Gritille; Atatürk Barajı yapılmadan önce yörede kuzeydoğudan güneybatıya doğru akan eski Fırat Nehri'nin batı kıyısında bulunan; günümüzde baraj göl suları altında kalmış olan 13 m kalınlığında kültür dolgusuna sahip; koni kısmında 80x40 m; etekleri ile beraber 150x100 m boyutlarında olan oval biçimli bir höyüktür. Diğer adı Tille olan höyük; Fırat Nehri kıyısındaki konglomeratik çakıl birikim konisi üzerinde yükselmektedir. Tepenin en üst noktası Atatürk Barajı yapılmadan önceki Fırat Nehri'nin su düzleminden 24 m yüksektedir [Ellis 1983a:83]. Kültür dolgusunun yaklaşık 13 m olduğu tespit edilmiştir. Tepenin doğu kısmı Fırat Nehri tarafından yendiği için yerleşme yerinin tam boyutları bilinememektedir. Bu yenme erozyonundan dolayı tepe Fırat'a paralel bir şekilde oval biçime dönüşmüştür. Tepe ve eteklerinde yapılan ayrıntılı ve sistematik yüzey araştırması sonucunda yerleşme yerinin en geniş iskana; MS 13. yüzyılda ulaştığı saptanmıştır. Gritille Mevkii'nin yerleşme yeri olarak seçilmesinde Fırat Nehri'nin tam kıyısında olması; batı kısmında düz tarlalar ve yumuşak eğimli yamaçların var oluşu rol oynamıştır. Höyüğün dik doğu yamacında; Fırat son sekisine yakın rakımda özellikle yazları soğuk tatlı su veren iki pınar bulunmaktadır. Bu yerin yerleşme olarak seçilmesinde bu özellik de rol oynamış olmalıdır. Fırat Nehri tabanında oluşan adalar; yazın çok sıcak günlerinde çevredeki tarlalarda otlar kuruduğunda hayvan sürülerinin otlaması için taze yeşillikler yetiştiren alanlar haline dönüşmektedir. Gene nehir yatağının kenarlarında sürekli büyüyen ağaçlar; höyükte yaşayanların yapıları için gerekli olan ahşap ihtiyacını karşılamıştır. Gritille'nin birkaç km batısındaki sırtlar yontma taş endüstrisi için iyi kalitede çakmaktaşı topakları vermektedir. Gritille Mevkii gerçekten yaşam ve yerleşmeye çok uygun özellikler taşıyan bir konumdadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
