|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Büyüktepe |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1770 m |
|
Bölge:
|
Karadeniz |
|
İl:
|
Bayburt |
|
İlçe:
|
Demirözü |
|
Köy:
|
Çiftetaş |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ I |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Bayburt il merkezinin 35 km güneybatısında; Çiftetaş Köyü'nün 1 km kuzeyindedir. Bu yerleşme yerine Çiftetaş'dan kuzeye doğru devam eden Çayıryolu Köyü toprak yolu ile gidilebilmektedir. Bu yol tepenin hemen doğusundan geçmektedir [Sagona 1992:şek.1]. Çayıryolu'ndan 6 km uzakta olduğu belirtilmektedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Büyüktepe adı verilen ve doğal iki tepeden oluşan bu yer su açısından zengin Beşpınar Vadisi'nde yer almaktadır. Aralarında semer biçiminde bir boyun ile birleşen bu iki tepeden güneyde yer alanı diğerine göre büyüktür. Büyük tepenin alttaki vadi tabanından 20 m yüksekliğinde 25x180 m boyutunda olduğu belirtilmektedir. Binlerce yıl süren erozyon tepelerin üzerinde biriken ve olasılıkla fazla kalın olmayan kültür toprağını süpürmüş ve günümüzde ana kayanın yer yer yüzeye çıkmasına neden olmuştur [Sagona 1992:305]. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1988 yılında A. Sagona yönetiminde gerçekleşen Bayburt Yöresi yüzey araştırmasında belgelenmiş [Sagona 1990:426]. 1990 yılında aynı bilim adamının başkanlığında başlıyan bilimsel kazı ancak üç yıl sürmüş; 1992 yılında bazı nedenlerle bitirilmiştir. |
| Tabakalanma: Kazı sonucunda bu kayalık tepelerin; MÖ 3. bin yılın ilk çeyreğinde; MÖ 2. binyılda; Demir Çağı'nda ve Geç Hellenistik/Roma Dönemi'nde geçici konaklama yeri olarak kullanılmış olduğu saptanmıştır [Sagona 1994:229]. Güney tepe en son mezarlık alanı olmuştur. |
| Buluntular: Mimari: İTÇ konaklama izleri hemen ana kayanın üzerinde; kayalar arasındaki ceplerde ve teraslarda ele geçmektedir. Bazı taş dizilerinin durumundan burada çadır ya da kulübe türü yapıların olduğu yorumlanmaktadır. Kabaca açılmış yayvan çukurlukların bu tip yapıların tabanları olduğu sanılmaktadır. Basit ocaklara ait izler günlük yaşam yerlerini göstermektedir. Çanak Çömlek: Kayalığın batı yamacındaki gri renkli küllü toprakta; ana kayadaki çöp çukurları içinde; İlk Tunç Çağı'na ait tüm kaplar ve parçaları toplanmıştır. El yapımı olan bu endüstrinin Erken Transkafkasya/Kura-Aras gelenekli mallar olduğu belirtilmektedir. Beş mal grubu vardır [Sagona et al. 1995:161]. İlki; dışı kırmızı-kahverengi astarlı; içi siyah; sıvazlanmış maldır. Bu mal türüne giren kapların bazılarının ağızında; içteki gibi; olasılıkla pişme sırasında oluşan siyah bir kuşak görülmektedir. İkinci mal grubu dışı siyah açkılı; içi kırmızımsı kahverengi astarlı hafif açkılı maldır. Kase ve kapların bazıların iç dış renkleri tam ters uygulanmıştır. Üçüncü tip düz boyunlu çömleklerde saptanan siyah açkılı maldır. Bu mal grubunun bir kısmı bezemelidir. Gri-siyah alacalı disk biçimli kapaklar ile az sayıda siyah astarlı; açkılı; çizi bezemeli parçalar diğer türleri işaretlemektedir. Çifte kase biçimli kap ilginçtir [Sagona 1992b:şek.4/12]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: A. Sagona; Büyüktepe kayalığının İlk Tunç Çağı'nda göçer kabilelerin geçici olarak konakladıkları bir yer olduğunu iddia etmektedir [Sagona et al.1992:29]. Höyükten alınan 14C örnekler; MÖ 3300 ile 2625/2863/2330 tarihini vermektedir [Sagona 1994:229]. |
