|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Can Hasan 3 |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
1140 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Karaman |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Alaçatı |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Çanak Çömleksiz |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Konya Ovası'nda; Karaman İli'nin 12 km kadar kuzeydoğusunda; Alaçatı (Can Hasan) Köyü'nün 1.5 km kuzeyinde yer alır. Yerel olarak Kanaçyuğ adıyla bilinir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Plüvyal bir gölün kurumasından sonra; kıyısına kurulduğu saptanan Can Hasan III yerleşmesi; yaklaşık 100 m çapında ve 6 m'yi aşan yüksekliğe sahip bir höyüktür. 2.25 metresi toprak üstünde; 4.5 metresi toprak altında; bunun 2.50 metresi ise yer suyu içinde kalmaktadır [French 1970a:148; French et al. 1972:182] [Roberts 1991:14;17]. Can Hasan III'de bulunan fauna kalıntılarına göre; yerleşme bir göl kıyısından ve ormanlık alandan çok; kuru ve otluk bir arazide yer almaktaydı; kömürleşmiş ağaç kalıntıları ise [Willcox 1978:7]; bitki örtüsünün step ağırlıklı olduğunu; ormanlık alanların ancak akarsular boyunca bulunduğunu göstermektedir [Roberts 1991:20]. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1969 ve 1970 yıllarında D. French başkanlığında İngiliz Arkeoloji Enstitüsü tarafından kazılmıştır. |
| Tabakalanma: Can Hasan III höyüğü kesintisiz 7 yapı katıyla Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ'a tarihlenir. Höyüğün ortasında; Neolitik yapı katlarını tahrip eden Osmanlı Dönemi'ne ait bir çukur yer alır. Ayrıca yüzey toprağı içerisinde karışık halde çok ilkel çanak çömlekler bulunmuştur. |
| Buluntular: Mimari: Can Hasan III Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmesine ait mimari kalıntılar; yüzey toprağının hemen altında ortaya çıkarılmıştır. Yapılarda kerpiç tuğla kullanımının yanısıra; genellikle pisé tekniği uygulanmıştır. Taş temel yoktur. Duvarlar ve tabanlar kil sıvalıdır; bazılarında kırmızı boya izleri mevcuttur. Kimi tabanlar çok sert; sıkıştırılmış kilden yapılmıştır; bazen içlerine küçük çakıl taşları katılmıştır. Farklı yapı katlarında; yenilemeler; yapılar genellikle üst üste gelecek şekilde yapılmıştır. Merkezi avlular etrafında gelişmiş olduğu düşünülen bitişik düzendeki yapılar ile avlular arasında geçitler yer alır. Genellikle iki odalı yapıların bazılarında kapı geçitlerine rastlanır. İç yapı öğeleri olarak bazı evlerde sekiler; ocaklar ve kimisi duvar içine gömülü olarak yapılmış fırınlar görülür [French et al. 1972: 182]. Kil: Kil buluntular arasında pişmemiş ya da yarı pişmiş kil nesneler ele geçmiştir [French 1970b:4]. Yontma Taş: Toplanan 70.000 adet yontma taş ürününden yaklaşık 3.500 adedi alettir [Ataman 1987:339]. Hammadde obsidiyen ağırlıklıdır. Düzeltili uçlar; uç kazıyıcılar; yonga kazıyıcılar; sarp düzeltili dilgiler; deliciler; geometrik yarım aylar ve yamuklara rastlanır. Çakmaktaşından yapılmış aletler sayıca daha azdır; özellikle orak-bıçakların yapımında kullanılmıştır. Cilalı taş baltalar; cilalı gerdançeler ve boncuklar diğer taş buluntuları oluşturur. Kemik/Boynuz: Kemik endüstrisi örnekleri arasında iğneler; spatulalar ve boncuklar sayılabilir [French et al. 1972:189]. Hayvan Kalıntıları: (Önem sırasına göre) Sığır (Bos); koyun/keçi (Ovis/Capra); geyik (Cervus elaphus); karaca (Capraelous capraelous); yabani eşek (Equus hemionus); domuz (Sus scrofa); tavşan (Lepus); köpek ve kurt (Canis; Vulpes) ile kaplumbağa; yılan; kuşlar; küçük kemiriciler ve balık saptanmıştır. Evcilleştirme konusu kesinlik kazanmamış olmakla birlikte; sığırın evcilleştirilmiş olma olasılığı büyüktür; buna karşın domuz yabanidir [French et al. 1972:188;tablo 2; Payne 1972:193]. Bitki Kalıntıları: Yabani Einkorn buğdayının iki cinsi; tarıma alınmış tek ve çift tohumlu Einkorn ile Emmer buğdayı; ekmeklik buğdayın iki cinsi; makarnalık buğday; çavdar otu; iki sıralı kavuzlu ve yalın arpa; mercimek ve büyük taneli baklagillerin yanısıra ceviz; çitlenbik; yabani üzüm ile küçük taneli yabani otsul buğday ve pek çok ot türü ele geçen bitki kalıntılarıdır [French et al. 1972:187;tablo1; Payne 1972:193; Esin 1981:39-40]. Diğer: Tatlısu hayvanlarına ait kabuklar ele geçmiştir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Can Hasan III Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmesi; hafiri French tarafından günümüzden 8.400/8.500 yıl öncelerine tarihlendirilmektedir. Ele geçen bitki ve hayvan kalıntılarına göre; Can Hasan III topluluğunun besin ekonomisini tarıma alınmış bitkiler ve sürü hayvanlarından özellikle sığır ve koyun/keçi eti oluşturmaktadır. Bitişik düzendeki çoğulgan mimarisiyle ilginç bir yerleşme düzenine sahip Can Hasan III; İç Anadolu'nun kazılarla ortaya çıkarılmış az sayıdaki Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ yerleşmelerinden biridir. |
