|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Coba Höyük / Sakçagözü |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
620 m |
|
Bölge:
|
Akdeniz |
|
İl:
|
Gaziantep |
|
İlçe:
|
Nurdağı |
|
Köy:
|
Sakçagözü |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Çanak Çömlekli |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Gaziantep il merkezinin yaklaşık 45 km batı-kuzeybatısında; eski adı Keferdiz olan Sakçagöz Bucağı'nın 3 km uzağında; Hasar Köyü'nün kuzeyinde; Kurtoba Köyü'nün güneyindedir [Garstang 1908:99]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: 9 m yüksekliğinde; 140x90 m boyutlarında orta boy bir höyük olan Coba Höyük; arkeolojik metinlere; en yakın köyün isminden çıkılarak; yanlış bir şekilde Sakçegözü/Sakçagözü olarak geçmiştir. İslahiye ovasının devamı olan Sakçagözü ovasında yer alan höyüğün çevresi küçük derelerle beslenen münbit topraklara sahiptir. Tektonik karakterli olan İslahiye Ovası batıda Amanos (Nur) Dağları'nın doğu ucu; batıda ise Sof (Kartal) Dağı ile sınırlanan güneybatı-kuzeydoğu uzantısında olan bir ovadır. Amanos ve Sof dağlarından doğan birçok dere ovayı suladıktan sonra güneyde Asi Irmağı'na kavuşmaktadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1907 yılında; tepenin üzerinde kabartmalı ortostadların bulunuşu tüm ilginin; araştırma yapıldığı sıralarda A Höyüğü olarak isimlendirilen bu höyüğe çekilmesine yol açmış ve ilk dönem kazıları 1908 yılında başlamıştır. Garstang ekibinin çalışma sürelerinin az oluşu; ortostadların varlığı; höyüğün küçüklüğü; ovada daha önemli ve büyük höyüklerin yerine buranın kazılmasına sebep olmuştur [Garstang 1908:100-101]. Kazıya birkaç yıl ara verildikten sonra; 1911 yılında devam edilmiştir. Coba Höyük (veya Garstang'ın deyimiyle Jobba Huyuk) yerleşme yerindeki son kazı ise İngiliz Arkeoloji Enstitüsü adına; J. Waechter başkanlığında; J. du Plat Taylor ve M.V. Seton-Williams'ın katılımıyla 1949 yılında gerçekleşmiştir [du Plat Taylor et al. 1950:53-138]. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sitalanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Kazıda 12 tabaka tespit edilmiştir. Bunlar: I. tabaka: Neolitik Çağ; II. tabaka: Samarra ve erken Halaf; III. tabaka: Halaf; IV. tabaka: Obeyd; V. tabaka: Uruk-Jemdet Nasr; V-VIII tabakalar: Orta Tunç Çağı; IX-XI. tabakalar: Demir Çağı'na tarihlenmektedir. Höyüğün kuzey yamacında iki; doğu yamacında ise bir basamaklı açmada en altta Neolitik Çağ'a konabilecek tabakaya rastlanmıştır. Açmaların fazla geniş alanları kapsamadığı görülmektedir. Kazı tarihinde; kazı teknolojilerinin yetersizliği; olasılıkla tabakalanma açısından sağlıklı bir sonuç alınamamasına yol açmış olmalıdır. İslahiye Ovası'nın genel evrelenmesi için çok önemli bir yer olan Coba Höyük (Sakçagözü) gelecekte mutlaka kazı yapılması gereken yerlerden biridir. |
| Buluntular: Mimari: Neolitik Çağ'a tarihlendiği kabul edilen I. tabakada mimari kalıntılar bulunamamışsa da yanyana sıralanan ahşap direk izlerinin varlığından bu tabakada dal-örgü evlerinden oluşan bir köyün var olduğu sanılmaktadır. Çanak Çömlek: I. tabakada; el yapımı; taşcık katkılı gri renk hamurlu; açkılı; kırmızı; kahverengi; siyah ve gri yüzey renkli maldan çanak çömlek parçaları bulunmuştur. Dışa doğru açılan profilli kaselerin biçimler arasında en büyük oranı aldığı görülmektedir. Kulplar fazla örnekte görülmemektedir.Bu parçaların bazılarında çizi bezemenin var olduğu ayrıca içi beyaz kil dolgulu kalın çizi bezeme ile bazı kapların süslendiği ele geçen parçalardan anlaşılmaktadır. Çok iyi pişirilmiş olan bu mal grubunda yüzeylerinde çok iyi açkılandığı gözlenmektedir. Boyalı ve açkı bezemeli çanak çömlek parçaları da ele geçmiştir. Yontma Taş: I. tabakanın yontma taş buluntularının ayrıntılı yayını yapılmamıştır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Coba Höyük'ün en alt tabakasında ele geçen bulgulara ait bilgiler çok azdır. Buna rağmen çanak çömlek parçalarının biçimsel ve süslenme özellikleri açısından Amik Ovası A ve B evresi ile çağdaş olduğu ileri sürülebilir. Bu malzeme özellikle İç Anadolu malzemesinden çok farklı bir görüntüdedir. Mersin Yumuktepe'nin alt tabakaları ile de ilişkisi kurulabilir. Coba Höyük'ün olduğu İslahiye Ovası; özellikle bitki tarımı ve hayvanların sürüye alınması açısından MÖ 6. bin yılın çiftçilerine uygun şartlar sunduğu; günümüz göçebe aşiretlerin göç yolları üzerindeki konaklama alanlarından biri olmasından anlaşılmaktadır. İslahiye Ovası; tarihin her çağında zengin yerleşme yerlerine sahiptir. Yapılan yüzey araştırmaları sonucunda ovada değişik çağlara tarihlenen 50'den fazla yerleşme yeri bulunmuştur. |
