|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Ahlatlı Tepecik |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
100 m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
Manisa |
|
İlçe:
|
Salihli |
|
Köy:
|
Tekelioğlu |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
İTÇ I |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Manisa il merkezinin doğusunda; Akhisar'ın 25 km güneyinde; Tekelioğlu Köyü'nün 800 m batısındadır. Yerleşme yeri; Ahlatlı Tepecik veya yöresel adıyla Uzun Tarla/Sığır Tarlası adındaki sırtın üstündeki küçük bir yükseltinin üzerine kurulmuştur. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yerleşim alanı; Marmara Gölü'nün hemen güney kıyısındaki burun üzerindedir [Mitten-Yüğrüm 1969:şek.1'deki fotoğraf]. Tepe göl kıyısından güneye doğru hafif bir eğimle yükselmektedir. Yerleşmenin boyutları bildirilmemekte hatta bunun bir höyük olup olmadığı da anlatılmamaktadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1966 yılında keşfedilen yerleşme yeri; 1967 ve 1968 yılında D.G. Mitten yönetiminde; J.S. Hendersen ve G. Yüğrüm'ün katılımıyla kazılmıştır. Kazı tepenin üzerinde geniş bir alanda değil; ince uzun açmalar şeklinde geliştirilmiştir. 1981 yılında; Sart kazı ekibi tarafından tekrar ziyaret edilmiş ve yerleşmenin göl kıyısında kalan kesimlerin erozyon ile tahrip olduğu görülmüştür. Bu araştırma da taş duvar parçaları ile yeni bir taş sanduka mezar saptanmıştır [Greenewalt et al.1983:164]. Taş duvar kalıntılarının hangi çağa tarihlenebilecekleri konusunda bir bilgi aktarılmamaktadır. |
| Tabakalanma: Yerleşme alanının İTÇ'den Roma Dönemi'ne kadar iskan gördüğü gerek kazıdan gerekse yüzeyinden toplanan buluntulardan anlaşılmaktadır. İlk Tunç Çağı yerleşmesi tepenin güney kesiminde; kazı başkanının "Güney Mezarlık" olarak tanımladığı alanda ve çevresinde ortaya çıkmıştır. Yine aynı çağa tarihlenen mezarlık da tepenin güney kesiminde yoğunlaşmaktadır. Göl kıyısına yakın açılan açmalarda da çok az sayıda mezarlara rastlanılması mezarlık alanının dağınık bir şekilde kuzeydoğu kesime de kaydığını göstermektedir. Mezarlığın; yerleşim yanı mezarlık olduğu anlaşılmaktadır. |
| Buluntular: Mimari: Yüzeyde görülen ve tarihlenmesi konusunda bir yorum yapılamayan duvar parçalarından; bu yerleşmede zayıf bir mimarinin olduğunu göstermektedir. Ahşap kalıntılara rastlanması ise; olasılıkla kulübe tipinde yapıların varlığına işaret etmektedir. Çanak Çömlek: Küp mezar çukurlarının; içine açıldığı kahverengi yumuşak toprağa sahip dolguda; mimari kalıntının varlığını işaret eden herhangi bir şey bulunmamışsa da el yapımı; siyah astarlı ve açkılı mala ait çok sayıda parça ele geçmiştir. Bu malda hakim biçim büyük kaselerdir. Bunlar yatay ve dikey tüp tutamaklıdır. Bazı kaplarda birbirine paralel çizgilerden oluşan; beyaz boya bezeme bulunmaktadır. Üç ayaklı kaplarda bulunmuştur. Kil: Kahverengi ve siyah maldan ağırşaklar ele geçmiştir. Bunlardan bazıları çizi bezeme ile süslendikten sonra bezemenin içi beyaz dolgu maddesi ile doldurulmuştur. Yontma Taş: Höyükte iskan içinde bulunan aletler arasında; kazıyıcı gibi kullanılmış yongalar; orak-bıçak ve bıçak olarak kullanılmış dilgiler; çakmaktaşı; çert; kalkedon ve kuvarstan yapılmıştır. Az sayıda obsidiyen alet de ele geçmiştir. İnsan Kalıntıları ve Mezarlar: Yerleşme içi ve yanında taş sanduka ve küp mezarlar ortaya çıkmıştır. Sanduka mezarlar levha taşların dikine yanyana yerleştirilmesi ile meydana getirilmiş; üstlerinin de yassı taş levhalarla kapatıldığı saptanmıştır. Taş sanduka mezarlar; mezarlık alanına çeşitli yönlerde yerleştirilmiştir. Küp mezarlar ise genelde doğu-batı istikametindedir. Erişkinlerin büyük küplere; çocukların ise çift tutamaklı küçük küplere konduğu ele geçen mezar örneklerinden saptanmıştır. 1968 yılı kazısında 3 ve 6 no'lu küp mezarlarda yaşlı kadın; 7 no'lu mezarda ise çocuk iskeleti ile karşılaşılmıştır. Bu 7 no'lu küp/çömlek mezar 45 cm uzunluğundadır. Ağzı güneye bakar şekilde yerleştirildikten sonra yassı taşla kapatılmıştır. 8 no'lu mezar ise bir küp ile büyük bir çömleğin karşılıklı ağız ağıza yerleştirilmesi ile oluşturulmuştur [Mitten-Yüğrüm 1969:res.6-7]. 116 cm uzunluğunda 85 cm genişliğindeki küpün boyun hizasında karşılıklı 4 yatay boynuz biçimli tutamağı vardır. İçine 24-28 yaşlarında bir erkek yatırılmıştır [Mitten-Yüğrüm 1969:şek.7]. Gömüt Armağanları: 8 no'lu mezarda; ölünün yanına gömüt armağanı olarak kulplu; geniş ağızlı; kırmızı yüzey renkli bir kap bırakılmıştır. Ayrıca kahverengi şistten yapılmış delikli bir nazarlık ile bakır kefen iğnesi ölünün kalçasının yanında bulunmuştur. Büyük olasılıkla ölülerin bir beze sarılarak mezara yatırıldıkları söylenebilir. AT 68-6 no'lu mezarda gümüşten; birer uçları pürtüklü minik boru çıkmıştır. Bunlar çubukların uçlarına takılmak için üretilmişlerdir [Mellink 1968:132]. Aynı mezarda; mezarın yatırıldığı zeminde bakır bir kama ve düğme bitimli gümüş bir nesne bulunmuştur. Bu bulgudan dolayı; mezarların yanına da gömüt armağanları bırakıldığı anlaşılmaktadır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Mitten ile Yüğrüm; yerleşmeyi ve mezarlığı; Troya I kültürü kapsamında; MÖ 3. binyılın ilk çeyreğine; İTÇ I evresine tarihlemektedir. Kırmızı maldan tek kulplu testilerin oluşundan dolayı İTÇ II evresinin de olabileceği ileri sürülmektedir [Detweiler et al. 1968:77]. Kazının yetersiz oluşu yerleşme ile mezarlık ilişkisini tam anlamıyla ortaya çıkarmamıştır. Büyük olasılıkla yerleşme çevresi mezarlık alanı olarak kullanılmıştır. |
