|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Demircihöyük |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
870 m |
|
Bölge:
|
İç Anadolu |
|
İl:
|
Eskişehir |
|
İlçe:
|
Çukurhisar |
|
Köy:
|
Zemzemiye |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Çanak Çömlekli |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Eskişehir il merkezinin yaklaşık 25 km batısında; Çukurhisar Kasabası'nın kuzeybatısında; Çukurhisar'dan Poyra Köyü'ne giden yolun Zemzemiye sapağına gelmeden önce yer alır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Marmara Denizi kıyısından İç Anadolu'ya açılan Eşkişehir ovasının batı kenarında bulunan höyük kısmen ovanın alüvyon dolgusu altında kalmıştır. Günümüz ova seviyesinden 5 m yüksekliğinde; 80 m çapında bir tepedir. Gerçek boyut ve yüksekliğinin bu rakamlardan çok daha fazla olduğu yapılan sondajlarda tespit edilmiştir. Kısmen Çukurhisar-Poyra karayolu tarafından kesilmiştir. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: 1937 yılında K. Bittel tarafından bulunmuş olan yerleşme yeri küçük bir bilimsel kazı ile arkeoloji dünyasına tanıtılmıştır. Bu kazının yeterince tamamlanmaması 1975-78 yılları arasında höyüğün M. Korfmann yönetiminde tekrar kazılmasına yol açmıştır. |
| Tabakalanma: Gerek Bittel; gerek Korfmann'ın kazıları; İlk Tunç Çağı'na ait 16 yapı katının saptanmasına yol açmıştır. Özellikle son dönem kazılarında; derin sondajlarla; İlk Tunç Çağı tabakalarının altına inilmek istenmiştir. Günümüzde ova taban suyunun çıkması; bu alt kısımdaki tabakalanmanın tespitini zorlaştırmıştır. Bu sondajlarla; İlk Tunç Çağı'nın son tabakası olan D tabakasının 4.5 m altına kadar kültür toprağının devam ettiği saptanabilmiştir. Suyun çıkması üzerine ana toprağın kodunun belirlenmesi için; taban suyu içinde burgulama yöntemi ile 1.3 m daha derine kadar inilmişse de ana toprak ortaya çıkmamıştır. Ana toprağa bu kadar derinde bile rastlanamaması Eskişehir Ovası'nın binlerce yıl içinde ne kadar yükseldiğini; alüvyon dolgunun ne kadar kalın olduğunu göstermektedir. Olasılıkla ovada birçok Neolitik Çağ yerleşmesi bu dolgunun altında kalmıştır. Demircihöyük'ün İlk Tunç Çağı'na tarihlenen kerpiç yapılarının kerpiçleri içinde; D tabakasının altında; bazı düzeltilen alanlarda çok fazla sayıda (66.737 adet) Neolitik ve Kalkolitik Çağ çanak çömlek parçası bulunmuştur. Sondajlarda da altta İlk Tunç; Kalkolitik ve Neolitik Çağ çanak çömlek parçaları karışık olarak çıkmıştır. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: İlk Tunç Çağı öncesine tarihlenen çanak çömlek parçaları Seeher tarafından analiz edilmiştir. Seeher Neolitik Çağ'a konabilecek parçaları üç mal grubu içinde değerlendirmektedir [Seeher 1987b]. A malı: Şist katkılı mal: 44 adet parçanın bu mal grubunda ele alınabileceği iddia edilmektedir. Bu mal grubu el yapımı; iri mika şişt katkılı hamurlu; kırmızı renk astarlıdır. Ağız kenarı içe dönük; çok geniş düz dipli çömlek biçimleri de görülmektedir. Ayrıca piksis türü düz dipli kaplar da bulunmaktadır [Seeher 1987b:18-19;72]. B malı: Çok miktarda ince mika katkılı; parıldayan yüzeyli mal: hem katkı hem de diğer özellikleri açısından A malına benzemektedir. Katkı maddesi olarak konulan mikanın iyice parçalanarak büyük oranda hamura katıldığı ve yüzeyindeki parlamanın bu mikadan dolayı olduğu ileri sürülmektedir. Genelde açık renkli; gri; grimsi bej; yeşilimsi gri renkler kullanılmıştır. Koyu renkler nadirdir. Biçimlerde içe dönük ağızlı çömlekler veya içe dönük; iç bükey kenarlı düz dipli çömlekler tercih edilmiştir [Seeher 1987b:19;73]. C malı: Kuzeybatı Anadolu'da yayılım gösteren Fikirtepe Malı'dır. Hamuruna kireçtaşı ve kalsit katkı katılmıştır. Yüzey rengi olarak koyu renkler görülmektedir. Koyu kahverengi en çok kullanılan renktir. "S" kıvrımlı kaseler; basit kaseler; çömlekler; içe doğru uzanan çıkıntılı çömlekler gibi biçimler vardır. Tutamaklardan ip delikli tutamaklar; sepet kulplar bulunmaktadır [Seeher 1987b:19-20;73; lev.5-7]. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Seeher İlk Tunç Çağ öncesi çağlara ait çanak çömleğin %12 gibi yüksek bir oranda bulunmasını; Neolitik ve Kalkolitik Çağ höyüğünün; İlk Tunç Çağı höyüğünün çok yakınında olmasına bağlamaktadır. Derin sondajlarda bu höyüğün yeri belirlenememiştir. Olasılıkla İlk Tunç Çağı'nda Demircihöyük'te yerleşenler; eski çağlara ait kalıntıları düzlemişler ve bu çağlara ait kültür toprağını kerpiçlerinin yapımında kullanmışlardır. Bu düzleme sonucunda tüm malzeme birbirine karışmış olmalıdır. Seeher; incelediği mal grupları içinde Fikirtepe malı parçalarının bulunuşuna dayanarak; Fikirtepe kültürünün yalnız balık avcılığına dayanan ekonomisi olan bir kıyı kültürü olmadığını; Kuzeybatı Anadolu'ya da yayılan bir kültür olduğuna işaret etmektedir [Seeher 1987b:80]. |
