|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Domuztepe |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
250 m |
|
Bölge:
|
Akdeniz |
|
İl:
|
Osmaniye |
|
İlçe:
|
Kadirli |
|
Köy:
|
Çerçioğlu |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
Son |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Adana il merkezinin kuzeydoğusunda; Kadirli İlçesi'nin yaklaşık 17 km güneydoğusunda; Çerçioğlu Köyü'nün 6.5 km güneybatısındadır. Yerleşme yerine Adana-Kadirli-Arslantaş Barajı yoluyla gidilmektedir. Barajdan sonra ise höyüğe ancak yürüyerek ulaşılmaktadır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Eski Ceyhan Nehri'nin doğu yakasında; günümüzde Arslantaş barajının kıyısında; Karatepe yerleşmesinin tam karşısındaki ormanlık alan içinde; Ceyhan Nehri'nin güneydoğuya kıvrım oluşturarak burun yaptığı yerdeki yerleşme yeri ismini; yakındaki bir ormanın içinde çok miktarda domuz olmasından dolayı almıştır. Yerel bir isimdir. Tepenin eski Ceyhan Nehri yatağından yaklaşık 45 m yüksekte olduğu bildirilmektedir. Tarihöncesi buluntuların olduğu yamaç günümüzde su altında kalmıştır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: Karatepe'nin bulunuşu ile beraber H.Th. Bossert ve U.B. Alkım vd. tarafından; çevre köylülerin verdiği bilgiler doğrultusunda; Karatepe'den Dicle Nehri'ni aşarak; Domuztepe'ye gidilmiş ve buluntular tespit edilmiştir. Domuztepe'de Geç Hitit Dönemi kapı arslanı gibi heykelciklerin bulunuşu burasının da ünlenmesine yol açmıştır [Alkım 1952:225-237]. 1949-52 yılları arasında U.B. Alkım tarafından yöneltilen kazılarla bilim dünyasına tanıtılan Domuztepe; hemen karşısında yer alan Karatepe'nin olağanüstü buluntuları yüzünden arka planda kalmıştır. 1983 yılında Aslantepe Barajı'nın bitirilip su tutulmaya başlaması ile Dicle Nehri'ne bakan batı ve güney yamaçta başka Geç Hitit Dönemi heykel parçalarının aranması ve su altında kalacak olan bölgenin taranması amacıyla orman örtüsü ve çalılar kaldırılmıştır. Bu yamaçlarda; birçok kültür dönemini kapsayan önemli bir yerleşmeye rastlanılması şaşırtıcı olmuştur. 1983 yılı temizlik ve belgeleme çalışmaları; 1984 yılında yaklaşık olarak 500x100 m'lik bir alanda yapılan çalı kaldırma işlemi ile devam etmiştir. Ayrıca duvar izleme amacıyla yamaç topografyasına uygun küçük sondajlar açılmıştır. Çambel başkanlığındaki 1984 yılı kazısı; özellikle barajın kotunun düşürüldüğü 146-130 m kotlarında gerçekleştirilmiştir. Bu ikinci dönem kazılarına günümüzde; tepenin üst kısmında ve güneydoğusundaki ormanlık saha içinde de devam edilmektedir. Orman içinde; Roma Dönemi çiftlik binasına ait kalıntılar çalıların temizlenmesi ile ortaya çıkarılmış ve kısmen restorasyonu yapılarak gelecek kuşaklara aktarılmaya çalışılmıştır. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Yerleşme yerinde; Roma Dönemi'nden Neolitik Çağ'a kadar uzanan birçok kültürün varlığı; ele geçen çanak çömleklerden saptanmıştır. |
| Buluntular: Mimari: 1983 yılı kazısında; Geç Hitit Dönemi'ne ait kapı aslanının bulunduğu alanda; kapı yapısını aramak amacıyla açılan açmada; kalın moloz dolgusunun altında; Kalkolitik Çağ'a ait yapı katına rastlanmıştır. Neolitik Çağ tabakası ile Kalkolitik Çağ tabakasının arasında 50 cm kalınlığa ulaşan bir moloz dolgunun var olduğu söylenmektedir [Çambel 1986a:38]. Ancak yalnızca küçük bir duvar parçası ile bir çukura rastlanmıştır. 1984 yılı kazısında ise bu açmanın batısında; 26 m uzunluğunda açılan bir ikinci uzun açmada; aynı çağa tarihlenen ve küçük taşlardan yapılma duvarları olan iki mekan ortaya çıkartılmıştır. Bu mekanların ortasında; önü tablalı at nalı biçiminde ocak bulunmuştur [Çambel 1986b:278;res.10]. Çanak Çömlek: Domuztepe'nin Kalkolitik Çağ çanak çömlek bulguları konusunda ayrıntılı bir çalışma yapılmamıştır. Şimdilik Obeid-Uruk Geçiş Dönemi parçalarının var olduğu bildirilmektedir. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Domuztepe'nin Ceyhan Nehri'ne bakan ve dikliği 60 dereceyi bulan yamacının bu kadar yoğun yerleşmeye sahne olması ilginçtir. İlk tarımcı topluluklar tarafından; bu alanın; konaklama yeri olarak seçilmesinin sebebi bilinmemektedir. Yamacının su altında kalmasına karşın; tepe kısmı baraj sularından etkilenmemiştir. Olasılıkla bu tepe kısmında da Kalkolitik Çağ'a ait bir yerleşmenin var olduğu; ilerdeki kazıların bunu açığa çıkaracağı ümit edilmektedir. |
