|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Harekattepe Tümülüsü |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Tümülüs |
|
Rakım:
|
30 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
Tekirdağ |
|
İlçe:
|
Merkez |
|
Köy:
|
Gazioğlu |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Yeri: Tekirdağ İli Merkez İlçesi'ne bağlı Gazioğlu Köyü'ndedir. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Batısında Menekşe Çatağı yerleşmesi; güneyinde İstanbul-Tekirdağ karayolu bulunmaktadır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: İstanbul-Tekirdağ karayolu genişletme çalışmaları nedeniyle1997-98 yıllarında M.A. Işın ve A. Özdoğan tarafından kurtarma kazısı yapılmıştır. Kazı sırasında üç amacın olduğu belirtilmiştir: Tümülüsün dolgu kesitini alarak özgün yüksekliğini belirlemek, tümülüs dolgusunun hangi yöntemle yükseldiğini saptamak ve mezar odasına giden doğrultuyu anlamak. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: Başlangıçta 20 m olarak çalışılan açmada, güneybatı köşede yanık izine rastlanmış, yanık izinin ölü yakma çukuru olmadığı çukurun boyutlarından anlaşılmıştır. Yeni açmalar ile tabana doğru inildiğinde mezar yapısının artık bir oda mezar ya da dromoslu bir mezar yapısı olmadığı düşüncesi oluşmuş, ancak biraz daha inildiğinde bir kapak taşı ve dini törenlerde veya cenaze töreninde kullanılan iki mermer alabastron bulunmuştur. Kaldırılan kapak taşının altından sandık mezar ortaya çıkmıştır. Açmanın kuzey kesitinde tümülüs dolgusunun nasıl yükseltilmiş olduğu belirgin olarak izlenmektedir. Koyu kahverengi tarla toprağı, tarla toprağının altında sarı kum ve kil ile karışık toprak ve çevrede yoğun olarak bulunan kumtaşı ile tümülüs dolgusu oluşturulmuştur. Kesitin güneybatısında kahverengi toprak dolgu izleri merkeze doğru kavis çizmektedir. Kuzeydoğuya doğru tümülüsün kademeli olarak doldurulduğunu gösteren birbirine yaklaşık koşut giden hatlar görülmektedir. Bu hatların en belirgin olanı, tümülüsün çekirdek dolgusunun üzerine konan 10-15 cm kalınlığındaki sarı killi topraktan oluşan kaplamadır. Belirli bir düzen gösteren ve tepe noktasına doğru birbirini takip eden tek veya çift sıra işlenmiş kumtaşı dizileri dolguların arasına yerleştirilmiştir. Tümülüsteki açmalar ve mezar odasındaki kapak taşı sağlam olarak korunmuştur [Işın-Özdoğan (A) 2000:335-348]. |
| Buluntular: Çanak Çömlek: Yakma çukuru içinde birkaç tane Klasik Dönem kap parçası bulunmuştur. Tümülüs dolgusu içinde de Klasik Dönem'e ait birkaç çanak çömlek parçası ile amphora dibi bulunmuştur. Taş: Kırık olarak iki adet mermer alabastron bulunmuştur. Takı: İskeletin başında meşe yaprakları ve palamutlarından altın bir diadem [Işın-özdoğan 2000: res. 7, 8], sol elinde altın ikinci bir diadem [Işın-Özdoğan 2000: res. 9] bulunmuştur. Sağ elinde kazıma ile Demeter ve onun karşısına Eros işlenmiş altın bir yüzük [Işın-Özdoğan 2000: res.12] vardır. Kral giysisi, kemik üzeri altın kaplama boncuklarla süslenmiştir. Sikke: Tümülüs dolgusu içinde Klasik Dönem'e ait olabileceği düşünülen tunç sikke [Işın-özdoğan 2000: res. 13] bulunmuştur. İskeletin çenesinin altında mezarı tarihlemeye yarayan, II. Philippos dönemine ait gümüş bir sikke bulunmuştur. Sikkenin ön yüzünde Apollon başı, arka yüzünde ise ata binmiş bir süvari vardır. Süvarinin üzerinde "Philip II" yazısı okunmaktadır. Mezar: Mezar, yekpare kalkerden yapılmış bir lahittir. İç yüzeyi demir oksitli kırmızı renk bir boyayla boyanmıştır. Mezarın üzerinde tahtayla kaplanarak ahşap bir sanduka oluşturulmuştur. Kaplanan tahta üzerine kakma tekniğiyle şimşir ağacından yapılmış yaprak motifleri işlenmiştir. Lahidin iç kısmı, üzerinde dal ve yaprakların bulunduğu kakmalarla süslenmiş ahşapla kaplanmış ve üstten de ahşap bir kapakla, onun üzeri de yekpare bir kalker kapakla örtülmüştür. Mezarın içi bir çeşit kil dolguyla yatak haline getirilmiş ve ölen kişi başı doğu yönünde olacak şekilde sırt üstü yatırılmıştır. İnsan Kalıntıları: İskeletin kafatası oldukça sağlam ve saçlarının bir kısmı korunmuş olarak bulunmuştur. Diğer: Yakma çukuru içinde çok miktarda odun kömürü izine rastlanmıştır. Kemiklerin ve tahtaların üzerinde yer yer kumaş ve deri kalıntıları saptanmıştır. Kral, mezara üst üste giyilmiş erguvani renkte iki giysi ile konulmuştur. Giysilerden birinin rahip kıyafeti olduğu belirtilmiştir. Ayaklarında kösele tabanlı, çok ince altın varaklarla kaplanmış sandaletler vardır. |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: Tümülüsün özgün yüksekliğinin 20-21 m arasında olması gerektiği sonucuna varılmıştır. Giysi ve buluntular, bu mezarın sahibinin bölgenin en önemli yöneticisi olduğunu düşündürmektedir. Erguvan renkli elbiseler daha sonraki dönemlerde de görüleceği gibi kral ya da prenslerin giysileridir. Bu nedenle ve de tümülüsün büyüklüğü ve konumu göz önüne alındığında, II. Philip döneminde 1 km uzaklıktaki Heraion Kenti'nin yöneticisine ait olmalıydı. Sarmaşık diademdem anlaşıldığına göre Dionysos rahibi ya da Dionysos mürididir. Bu dönemde Heraion'da Odrys Kralı Kersobleptes hüküm sürmektedir (MÖ 360-341). II. Philip Heraion'u Kersebloptes'den almıştır. Mezarda bulunan kişinin Trakya Kralı Kersebleptes olması büyük bir olasılıktır. Antropolog M. Özbek ve Y.S. Erdal tarafından tarafından iskelet üzerinde çalışılmış ve kralın 40-45 yaşlarında ölmüş olabileceği saptanmıştır. Sol kolunda, ölümünden 10 yıl önce meydana gelen kırılmanın yarattığı iltihaplanmadan ötürü öldüğü anlaşılmıştır. Önemli bir kırık olması nedeniyle kaynamayan kol 10 cm kadar kısalmıştır. |
