|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Latmos |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Kent |
|
Rakım:
|
m |
|
Bölge:
|
Ege |
|
İl:
|
Muğla |
|
İlçe:
|
Milas |
|
Köy:
|
Kapıkırı |
|
Araştırma Yöntemi:
|
Yüzey Araştırması |
|
Dönem:
|
Arkaik Klasik |
|
|
|
  |
|
| Yeri: Muğla İli Milas İlçesi'nin kuzeybatısındaki Kapıkırı'nda bulunan Latmos Herakleiası'nın 1 km kadar doğusunda; 3 tane kalenin yakınında yer almaktadır [Peschlow 1976:40]. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: |
| Tarihçe: Yazıtlara göre MÖ 6. ve 5. yüzyıllara kadar yerleşildiği anlaşılan kent MÖ 5. yüzyılda Attika-Delos Deniz Birliği'ne 1 talent vergi vermiştir. MÖ 4. yüzyılda Karia satrabı Maussollos tarafından ele geçirilmiştir. Bean kentin etafındaki surun Maussollos tarafından yaptırıldığını ileri sürer [Bean 2001:234; krş. McNicoll 1997:75-76]. MÖ 4. yüzyılda terkedilip batıda; deniz kıyısında yeni bir kent kurulur (bak. Latmos Herakleia'sı). Latmos; yeni kurulan kentin nekropolis alanı olarak kullanılmıştır. Bizans Dönemi'nde tekrar yerleşilmiştir [Peschlow 1976: 40-41]. |
| Araştırma ve Kazı: 1740'da Pococke'un keşfettiği Latmos Wiegand tarafından 1905'te ayrıntılı bir şekilde araştırılmıştır. Krischen ve Philippson 20. yüzyılın ilk yarısında araştırmalar yapmışlardır. 1976-79 yıllarında Alman Araştırma Kurumu adına; 1984'ten günümüze kadar ise Alman Arkeoloji Enstitüsü adına Peschlow tarafından araştırmalar sürdürülmektedir. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: Kesin olarak ne zaman kurulduğu bilinmemektedir. Karia yerleşim özelliklerini korumuştur [Peschlow 1986:155-162]. Küçük bir kent olan Latmos; yerleşme için pek elverişli olmayan bir arazi üzerinde yer alır. Sur duvarı kısmen korunabilmiştir. Yapıların inşasında mevcut kayalıklardan faydalanıldığı tespit edilmiştir [Peschlow 1986:156]. Cadde ve ev kalıntılarının yanısıra iyi korunmuş bir teras duvarı ile büyük bir merdiven yolu bulunmaktadır. MÖ 6. ve 5. yüzyıllara tarihlenen çanak çömlek parçaları; kentin Herakleia'dan daha önce kurulduğuna işaret eder. Kentin Latmos olduğu antik kaynaklardan ve yazıtlardan da kanıtlanmıştır [Peschlow 1976:40-41]. En geç MÖ 4. yüzyılın sonunda terkedildiği düşünülür [Peschlow 1978a:21-22]. Resmi yapıların toplandığı bölgenin; kentin kuzeydoğusunda olduğu düzenli planından ve yapıların büyüklüğünden anlaşılmıştır. Geç Dönem evleri ile ortadaki iki kilise; Bizans Dönemi'nde buraya tekrar yerleşildiğine işaret eder [Bean 2001:238]. Sur: Hemen hemen tüm uzunluğu boyunca takip edilebilen sur duvarının korunabildiği en yüksek yer yaklaşık 4 m yüksekliğindedir. Dikdörtgen planlı 13 kule tespit edilebilmiştir. Ayrıca biri kuzeyde diğeri de batıda olmak üzere iki tane kale mevcuttur. Küçük bir kale ve iki odalı gözetleme ya da işaret kulesi kuzeyde yer almaktadır. Sur duvarı; Herakleia surundan daha eski olsa da işçilik açısından MÖ 4. yüzyıla tarihlendirilmektedir [Peschlow 1977:40]. İşçilik açısından Labraunda'daki yapılara benzetilmiştir [Bean 2001:238]. Tapınak/Kutsal Alan: Kentin kuzeydoğusunda ve güneybatısında birer tane kült alanı tespit edilmiştir [Peschlow 1977:40]. Konut: Düzenli bir planda evlerin kurulmuş olduğu tespit edilmiştir. Sokak izine rastlanmamıştır. Evlerin yapımında anakayadan yararlanılmıştır. Tipik Hellenistik peristil evleri yoktur [Peschlow 1978a:21]. Duvarlarda yerel gnays kullanılmıştır. Tespit edilen 120 evden 14 tanesi iyi durumdadır. Hellenistik Dönem öncesi Anadolu'daki evler hakkında bilgi az olduğundan; bu örneklerin çok önemli olduğu vurgulanmaktadır. Dördü tek odalı evlerdir; üç ev ise çok odalıdır. Yedi tanesi ise birden çok evden oluşan kompleksler şeklindedir. Tek odalılar genellikle 20-40 metrekarelik alanda kuruludur. Bunlardan biri aşağı kentin doğusundaki yarıkta bulunmaktadır. Kare planlı; 25 metrekarelik bir alanı kaplar. Batı duvarı kayadan oluşur. Semerdam çatı ve asma kata ait izler vardır. Tek bir aile için olduğu düşünülür. Çok odalılar ve kompleks evler geniştir; 70-110 metrekare arasında değişen boyutları vardır. Önlerinde avlu vardır ve odalar genellikle dikdörtgen veya karedir. Tek katlı semerdam çatılıdırlar. Evlerde asmakat olduğu tespit edilmiştir. Evlerin saklı olmasına özen gösterilmiştir. Latmoslular kayaların kendilerini korumasını ve evlere girişin zor olmasını yeğlemiştir. Kesin tarihleme yapılamamıştır. Yüzeyde bulunan çanak çömlek parçalarının yeterli olmamasının yanısıra; bazı evlerin oldukça ilkel olması da Arkaik veya Arkaik Dönem öncesine işaret edebilir. Bazı evlerin; duvar işçiliğinin daha iyi olmasından ötürü; MÖ 4. yüzyıla ait olabilecekleri belirtilmektedir. Priene'deki ev tiplerinin buradaki örneklerle bir ilişkisi yoktur. Araştırmacı Latmos'taki yerleşimin Kar ve Lelegler tarafından iskan edildiği; Latmos evlerinin Karia evleri olduğu görüşündedir [Peschlow; 1986:155-162]. Nekropolis/Mezar: Konutların olduğu yerde Karia tipi mezarlar; kaya mezarları; taştan mezar odaları yer almaktadır. Mezar odalarından biri kentin ortasında; diğerleri ise güney girişin yakınındadır. Altyapı kesme blok taştan; üstyapı ise mermerdendir. Şekil olarak dışarıdan in antis planlı Dor tapınağını andırdıkları düşünülmektedir. Hellenistik Dönem'e tarihlendirilir [Peschlow 1976:40-41]. Diğer: Bafa Gölü'nde bir sığınak olduğu; Latmos'taki diğer yapının ise gözetleme yeri olabileceği düşünülmüştür [Peschlow 1980:216]. |
| Yorum ve tarihleme: |
