|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
||||||
|
|
||||||
 |
Yarımburgaz Mağarası |
|||||
|
|
||||||
| Çağlar | Haritalar | Fotoğraflar | ||||
| Paleolitik/Epipaleolitik Neolitik Kalkolitik 14C |
 |
 |
||||
|
|
||||||
|
Türü:
|
Mağara | |||||
|
Rakım:
|
20 m | |||||
|
Çap:
|
m - Yön: | |||||
|
|
||||||
|
Bölge:
|
Marmara | |||||
|
İl:
|
İstanbul | |||||
|
İlçe:
|
Küçükçekmece | |||||
|
Köy:
|
Altınşehir | |||||
|
|
||||||
|
Tahribat :
|
Kaçak Kazı - Yapılaşma - Dikkat | |||||
|
|
||||||
|
TAYEx:
|
Gidildi - 27/5/2000 | |||||
|
|
||||||
|
Tescil Durumu:
|
Tescilli | |||||
|
Tescil Tarihi:
|
9/7/1977 | |||||
|
Tescil No:
|
9923 | |||||
|
Tescil Derece:
|
1 | |||||
|
Tescil Kurumu:
|
GEEAYK | |||||
|
Tescil Kadastro:
|
||||||
  |
||||||
| Yeri: İstanbul İl merkezinin yaklaşık 22 km kuzeybatısında; Küçükçekmece İlçesi'ne bağlı Altınşehir'in 1 km kuzeyindedir. Güneyindeki Küçükçekmece Gölü'nün kuzey sahilinden 1.5 km kadar uzaktadır. Mağaraya Halkalı-Altınşehir'den gelen karayolu ile ulaşmak çok kolaydır. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Yarımburgaz Mağarası Eosen kökenli kalker oluşumlu bir kayalık tepenin Sazlıdere'ye bakan batı yamacında; yeraltı suyunun aşındırması ile açılmış; birbirinden farklı kotlarda ayrı ayrı ağızları olan; birbiri ile bağlantılı; farklı biçim ve büyüklükte iki bölümden oluşmuştur. Marmara Denizi'nden yaklaşık olarak 11-18 m yüksektedir. Kabaca kuzeydoğu-güneydoğu istikametinde uzanan bu bölümlerden kot olarak yukarıda yer alanı (Yukarı Mağara/B Galerisi); yaklaşık 15x52 m boyutlarında günümüzde 10 m yüksekliğinde büyük bir hol (boşluk) görünümündedir. Bu mağara olasılıkla Bizans döneminde yer yer düzeltilerek kilise olarak kullanılmıştır. Duvarlarındaki hatıl deliklerinden içinde üstü kiremitle örtülü çekme katın yapıldığı da anlaşılmaktadır. Bu kilise oluşumunun mağaranın dışındaki manastır yapısı ile ilgili olduğu kesindir. Yukarı mağaradan; alttaki galeri biçiminde başlayan daha sonra kayalığın derinliklerine doğru tünel görünümünde; menderesler çizerek; yer yer geniş salonlarla devam eden alt bölüme (Aşağı Mağara/A Galerisi) ağız kısmına yakın bir yerde bir rampa ile geçilmektedir. Yukarı mağaranın hemen körlenmesine karşıt aşağı mağara yaklaşık olarak 600 m kadar devam etmektedir. Aşağı mağarada ağızdan yaklaşık 240 m uzakta meydana gelen çatallaşmadan sonra sağdaki kol soldakine nazaran daha fazla uzayarak en sonda genişce bir dehlizden sonra takip edilemeyecek kadar daralmaktadır. Mağaranın oluşumunun izlerini; kayalığın dışında doğu tarafında Sazlıdere'ye dik bir vadinin varlığıyla açıklamak mümkün olmaktadır. Olasılıkla bu çökelmiş vadi Alt Paleolitik Çağ'da aşağı mağaranın bir uzantısı olmalıdır. Yarımburgaz Mağarası'nda yapılan kazılarda aşağı mağarada ana kayaya yalnız ağız kısmında ulaşılmış; iç kısımda inilemediği için mağaranın gerçek yüksekliği saptanamamıştır. Mağaranın oluşumunun çok eski olduğu zannedilmektedir. Paleolitik çağlarda mağaranın çevre şartlarının günümüzden çok farklı olduğu tahmin edilmektedir. Yarımburgaz Mağarası özellikle Kansu ve Kökten'in kazılarından sonra İstanbul'un merkezine yakınlığından dolayı piknikçilerin; definecilerin; yasadışı işlerle uğraşanların; mağaracıların; "amatör arkeologlar"ın zaman zaman çok ilgisini çeken bir yer olmuştur. Bu ilgi derecesinin fazla oluşunda en önemli etken belki de mağaranın son dönemde kilise olarak kullanılmasıdır. Mağaranın gene zaman zaman sinemacılar ve televizyoncuların platosu olarak kullanıldığına şahit olunmuştur. Bir ara mantar yetiştirme merkezi olarak planlanması; bu işlem için mağaranın içine grayder sokulması mağaranın Kültür Bakanlığı tarafından ne kadar başıboş bırakıldığının bir başka örneğidir. Yakın bir zamana kadar mağaranın içinde yasadışı define arayanlar başta olmak üzere çeşitli kişi ve kurumlar tarafından yapılan tahribat; mağara ağızlarının Arsebük tarafından yönetilen kazılar sırasında demir parmaklıkla örtülmesi ile kısmen önlenebilmiştir. |
| Tahribat Açıklama: Yukarı Mağara'daki kilisenin ağıza yakın kısmında ve girişin güneybatısında defineci çukurları görülmektedir. Aynı alanın dip kısmına da oldukça derin bir çukur açılmıştır. Söz konusu kaçak kazılar sonucunda; Aşağı ve Yukarı mağaralar arasındaki geçidin bir ucundan diğer ucuna uzanan kesme taşlardan oluşan bir duvar ortaya çıkmıştır. Mağaranın üzerindeki oda mezarın duvarları da tahrip edilmiştir. Bölgedeki yapılaşma mağaranın üzerine doğru ilerlemektedir [TAYEx 27.5.2000]. |
| Tescil Bilgisi: ASAL'da yoktur. (28.11.2005) |
