|
©Türkiye Arkeolojik Yerleşmeleri - TAY Projesi
|
|
|
|
|
|
Pendik - Temenye |
|
|
Çizimler için tıklayın...  |
Fotoğraflar için tıklayın...  |
|
Türü:
|
Höyük |
|
Rakım:
|
50 m |
|
Bölge:
|
Marmara |
|
İl:
|
İstanbul |
|
İlçe:
|
Pendik |
|
Köy:
|
|
|
Araştırma Yöntemi:
|
Kazı |
|
Dönem:
|
|
|
|
|
  |
|
| Pendik'in yaklaşık 1.5 km doğusunda, Pendik ile Kaynarca tren istasyonları arasında, günümüzde Borusan Fabrikası ve SSK Hastahanesi'nin bahçesi altında bulunmaktadır. Oval biçimli ve çok yayvan olan höyük, arkeolojik metinlere Pendik Höyük olarak geçmişse de bu yerin özel bir ismi olmadığı için, en yakın mevkii adından çıkarak Temenye Höyüğü olarak adlandırılması daha doğrudur. Höyük yaklaşık 170x280 m boyutlarında, yüksekliği ise demiryolu yarmasında en az iki metredir. Yerleşme yeri 1908 yılında Miliopulos tarafından tanıtılmış, yüzeyinden toplanan ve İsveç Stockholm Milli Müzesi'ne götürülen buluntular ise ilk olarak Arne tarafından yayınlanmıştır [Arne 1922:122-128]. Bu buluntular daha sonra daha ayrıntılı olarak 1925 yılında Janse tarafından tekrar bilim dünyasına tanıtılmıştır [Janse 1925:166-171]. Höyükte daha çok sondaj mahiyetinde yapılan ilk bilimsel kazı 1961 yılında Ş.A. Kansu başkanlığında tren yolu yarmasında dört yerde gerçekleştirilmiştir. 1981 ve 1992 yıllarında İstanbul Arkeoloji Müzeleri uzmanları yönetiminde bilimsel kazılar yapılmıştır [Pasinli et al. 1994:147-163]. 1981 yılı kazısında; en üstte Klasik ve Bizans Dönemi çanak çömlekleri ile karışık 20 cm kalınlığında yüzey tabakası, onun altında 60-80 cm kalınlığında Bizans Dönemi tabakası, en altta ise Son Neolitik Çağ bulguları veren, en çok 6 evreli tabaka tespit edilmiştir. 1992 yılı kazısında; en üstte, yüzeyde Klasik Dönem; altta olasılıkla şiddetli erozyon sonucu ortadan kalkmış ve ancak birkaç kalıntı ve mezarla belgelenen üst tabaka; onun altında tek kültür tabakası içinde 3 veya 6 yapı evreli bir tabakalaşmanın var olduğu anlaşılmıştır [Pasinli et al. 1994:152]. Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından hazırlanmış tescilli arkeolojik sit alanları listesinde yer almaktadır. |
| Yeri: İstanbul il sınırları içinde; İstanbul'un bir zamanlar köyü; günümüzde bir semti olan Pendik Nahiyesi'nin yaklaşık 1.5 km doğusunda; Pendik ile Kaynarca tren istasyonları arasında; Pendik tren istasyonundan 1.450 m; Kaynarca tren istasyonundan 550 m uzakta; günümüzde Borusan Fabrikası ve SSK Hastahanesi'nin bahçesi altında bulunmaktadır. Üstü ve etrafı modern yapılarla dolmuş olan bu höyüğe; tren yolundan yürüyerek ya da Pendik-Kaynarca yolundan SSK Hastahanesi sapağından dönülerek gitmek mümkündür. |
| Konumu ve Çevresel Özellikleri: Marmara denizinin kıyısında; Temenye Burnu'nun doğusunda yer alan küçük bir koyun çok az kuzeybatısına uzanan yerleşme yeri; özellikle doğu kesiminde pek çok su kaynağına sahiptir. Çok yakınında iki pınar bulunmaktadır. Ayrıca hemen doğusundan günümüzde kurumuş olan bir derenin yatağının geçtiği; Neolitik Çağ'da bu derenin yerleşme yerini doğudan sınırlamış olduğu görülmektedir. Kuzeyinde yer alan Göztepe ve bu tepenin güneye uzantısı olan Tavşantepe ile kuzey rüzgarlarından korunmaktadır. Oval biçimli ve çok yayvan bir tümsü görüntüsünde olan höyük; arkeolojik metinlere Pendik Höyük olarak geçmişse de bu yerin özel bir ismi olmadığı için; en yakın mevkii adından çıkarak Temenye Höyüğü olarak adlandırılması daha doğrudur. Çanak çömlek buluntularının dağılım yoğunluğuna bakılarak höyüğün yaklaşık 170x280 m boyutlarında olduğu ileri sürülebilir. Yüksekliğinin ise demiryolu yarmasında en az iki metre olduğu ölçülmüştür. Yerleşme yerinin en azından kuzeydoğu kesiminde bir hendek ile çevrili olduğu SSK Hastahanesi'nin yapımı sırasında açılan inşaat çukurlarının kesitinde gözlenebilmiştir. Pendik/Temenye Höyüğü öncelikle yıllar önce yapılan tren yolu tarafından kısmen ikiye bölünmüştür. Gazeteciler tarafından "içinden tren geçen höyük" olarak isimlendirilmesi bu tren yolu yarmasından dolayıdır. Uzun yıllar bu tahribat dışında; günümüzde artık üretim yapmayan Borusan Fabrikası'nın temel çukurları yerleşmenin güneybatı ucunu kısmen yok etmiştir. Son yıllarda İstanbul'un büyümesi; Pendik semtinin modern yapılarla dolmasına yol açmış öncelikle kooperatif evleri daha sonra; Sosyal Sigortalar Kurumu'nun hastahane yapısının ve hizmet binalarının höyüğün üstüne inşa edilmesi ile ne yazık ki İstanbul'un Neolitik Çağı hakkında bilgiler verecek olan bu son ayakta kalan yerleşme yeri; hemen hemen yok edilmiştir. Kazı yapılabilecek yeni alanlar olarak; Borusan Fabrikası'nın top sahası ile höyüğün batı tarafından çok az bir yer kalmıştır. |
| Tarihçe: |
| Araştırma ve Kazı: |
| Tabakalanma: |
| Buluntular: |
| Kalıntılar: |
| Yorum ve tarihleme: |
