Genel Sonuçlar Araştırma süresi: 43 gün (Ağustos - Eylül 2001) Toplam katedilen yol: 7064 km Araştırılan iller: Adıyaman, Batman, Diyarbakır, Gaziantep, Kilis, Mardin, Siirt, Şanlıurfa, Şırnak. Kaydedilen görsel malzeme: 1094 adet analog fotoğraf, 1867 adet (1000 Mb) dijital fotoğraf, 15 saatlik film Arkeolojik Sonuçlar Araştırılan dönem: Paleolitik/Epipaleolitik, Neolitik, Kalkolitik ve İlk Tunç Çağı Hedeflenen yerleşme sayısı: 338 Hedeflenen yerleşmelerin çağlara göre dağılım: 66 Paleolitik/Epipaleolitik, 27 Neolitik, 133 Kalkolitik, 45 İTÇ, 25 Kalkolitik + İTÇ, 4 Neolitik + Kalkolitik + İTÇ, 6 Neolitik + İTÇ, 32 Diğer Hedeflenen yerleşmelerin türlere göre dağılım: 218 Höyük, 31 Tekil Buluntu Yeri, 25 Düz Yerleşme, 23 Konaklama/İşlik Yeri, 12 Mağara, 5 Dağınık Buluntu Yeri, 3 Kaya Sığınağı, 1 Mezarlık Alanı, 20 Diğer Gidilemeyen yerleşme sayısı: 128 (Askeri bölge içinde kalan; araştırmacılarca adından başka bilgi verilmeyen; tahrip edilmiş ya da yok olmuş, baraj altında kalmış yerleşmeler) Bulunamayan yerleşme sayısı: 16 (Araştırmacılarca yer tarifi yetersiz olanlar; tarım faaliyetleriyle tümüyle yok edilmiş olanlar; çağdaş yapılaşma altında kalmış olanlar) Araştırılan yerleşme sayısı: 194 Tahribat Sonuçları Tahribatın olduğu yerleşmeler: 174 (Bu sayının dışında 64 yerleşme de baraj altında kalmıştır) Araştırılan yerleşmelerin tahribat türüne göre dağılımı: 64 Baraj, 53 Yapılaşma, 46 Tarım, 28 Tarım + Yapılaşma, 15 Doğal + Yapılaşma, 13 Define + Tarım, 9 Definecilik/Kaçak Kazı, 5 Doğal, 5 Maden/Ocak Bölgenin genel tahribat türü: Bölgenin tümüne bakıldığında, arkeolojik yerleşmeler üzerindeki en yoğun tahribat türü olarak yapılaşma, ardında tarımsal faaliyetlerin geldiği görülmektedir. Ülkenin önemli iki akarsuyunun yer aldığı bölgede, baraj yapım çalışmalarıyla birlikte bugüne kadar bilinen 64 arkeolojik yerleşme sular altında kalarak tamamen yok olmuş ve 30´a yakın yerleşme de sular altında kalmak üzeredir. Ancak, Güneydoğu Anadolu Bölgesi için, barajların bu yok edici tahribatının yanı sıra, gözden kaçırılmaması gereken tehdit edici unsurlar yapılaşma (höyük üzeri çağdaş yerleşim, yol, alt yapı çalışmaları vs.) ve tarım tahribatı gelmektedir. TAYEx ekibinin taradığı 194 yerleşmeden, baraj dışında kalan 174´ünde bu tür tahribat belgelenmiştir. Durum tespit raporları verilerinden elde edilen genel istatistiki bir sonuç, arkeolojik yerleşmelerde rastlanan tahribatta %22 oranında yapılaşmanın, %19 oranında ise tarımsal faaliyetlerin etken olduğudur. Bunlara erozyon, vd. doğal etkenler ve definecilik eklendiğinde, %72 oranına ulaşılır. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgesine özgü barajların (ve çevresinin) arkeolojik kalıntılara verdiği zarar oranı %28´dir. Bu oran azımsanmayacak bir sayıda arkeolojik yerleşmenin tahrip olması anlamına gelmektedir, ne var ki özellikle tarımsal nedenlerle düzleştirilen höyük yerleşmeleri örneklerinde olduğu gibi diğer etkenlerin de yoğunluk ve tahribat derecesi açısından en azından barajlar, hidroelektrik santralleri, pompaj sulama sistemleri kadar tehlikeli olduğu görülür.

Tahribatın Görsel Belgelerinden Bazı Örnekler

	Adıyaman Höyük (Adıyaman/Merkez): Kalkolitik ve İlk Tunç çağlarında yerleşilmiş bir höyük: Üzeri çamlık. Tüm yamaçları ve etekleri Adıyaman merkezinin eski yerleşmesine ait evlerle kaplı. Yamaçlarından toprak çekilmiş, arnavut kaldırımlı yollar döşenmiş. Beton merdivenler dökülmüş. Evler arasında şose yollar yapılmış. Yörede ¨Kale¨ olarak anılıyor, ancak herhangi bir kale kalıntısı yok; ama üzerinde ¨Kale Aile Çay Bahçesi¨ var.
	Arıkök Höyük (Şanlıurfa-Bozova): Yamaçlarından başlayan yapılaşmayla yok edilmek üzere. Kısmen korunmuş güney kısmında ise defineci çukurları yer alıyor.
	Ariski Tepe (Batman/Merkez): 7000 yıl öncesine ait höyük. Doğu yarısı karayolu tarafından tamamen kesilmiş. Kuzeydoğu eteğinden otopark yapmak için toprak alınmış. Aynı alanda bir trafo ve höyüğün üzerinde yüksek gerilim hattı var. Birçok kesiminde defineci çukurları görülüyor, özellikle kuzeydoğu yamaçtaki çok büyük. Yol kenarındaki lokantalar höyüğün eteklerinden başlıyor. Lokantaların yanından içeri giren tali yol höyüğün eteklerini keserek ilerliyor.
	Aşağıkeferzo (Batman-Merkez): Tepesinde yıkık bir kilisenin yer aldığı Kalkolitik Çağ yerleşmesinin tüm yüzeyi kerpiç ve briket evlerle kaplı.
	Duran (Çerme) (Şanlıurfa/Harran): Höyüğün kuzey kısmı düzlenerek tümüyle yok edilmiş ve üzerine iki katlı betonarme bir bina yapılmış.
	Embil Köy (Diyarbakır/Dicle): Batısında su deposu, kuzeybatısında bahçe ve bahçenin yanından geçen toprak yol; kuzey eteklerinden toprak çekilerek tarlalar genişletilmiş ve aynı yere kuyu açılmış. Üzerinde çok miktarda köy evi mevcut.
	Girharrin (Mardin/Merkez): İlk Tunç Çağı´na ait höyüğün tüm yamaçlarından büyük boyutlarda toprak çekilmiş (halen de çekiliyor) ve eteklerinden itaberen de yerleşim alanına dönüştürülmüş. Höyüğün üzerine doğru akan yapılaşma, yerleşmeyi yok etmek üzere.
	Gök Tepe (Şanlıurfa/Siverek): Etrafından başlayarak, eteklere doğru süren yapılaşma yoğun tahribata yol açmış. Özellikle ev yapımı ve temel açmak için çekilen toprakların izleri açıkça görülmekte. Tepedeki kaçak kazı çukurları ise ?7000 yıllık höyükteki altın arama delilleri.
	Hacı Mehmet Höyük (Gaziantep/Nizip): Kalkolitik Çağ yerleşmesine sahne olan höyük, tarım alanı yaratmak için tamamen düzlenerek yok edilmiş. Üzerinde 20-30 senelik fıstık ağaçlarının yer aldığı alanda, çevreye dağılmış çanak çömlek parçaları görülmekte.
	Iluh (Batman/Merkez): Katmanlar halinde düzlenerek, planlı bir yapılaşma örneğinin görüldüğü çağdaş bir yerleşimi üzerinde barındıran adeta höyükleşmenin devam ettiği bir yerleşme. Büyük kesitlerin oluştuğu höyükte tabakalanma net olarak görülebiliyor.
	Kefri (Gaziantep/Nizip): Günümüzde Kefre Köyü´nün altında kalmış olan höyüğün doğusu, yaklaşık 10 m yüksekliğinde bir yar görünümünü alacak biçimde Fırat tarafından kesilmiştir.
	Kırışkal (Gaziantep-Islahiye): Üzerinde su deposu bulunan, tüm etekleri ciddi bir biçimde teraslanmış ve köy evleri inşa edilmiş olan höyük İlk Tunç Çağı´na aittir. Köy höyüğün tepesine kadar yürümüş, eteklerinden toprak çekilmiş ve yer yer höyüğün altındaki anakaya ortaya çıkmıştır.
	Kölebaht (Diyarbakır/Ergani): İlk Tunç Çağı´na ait yerleşme üzerindeki yoğun yapılaşma ile birlikte batısından geçen dere de höyüğün eteğini yok etmiştir.
	Leylit (Şahinönü) (Kilis/Merkez): Höyüğün yaklaşık yarısı alınarak ekili alan açılmış ve alınan kesimde 30 m yüksekliğinde bir kesit oluşmuştur. Tepesinde sınır karakolu bulunmaktadır.
	Payazköy (Diyarbakır/Merkez): Sitelerinin ortasında kalmış bir höyük. Üzerinde Payaz Köyü mezarlığı bulunuyor. Kuzey eteği ise basamaklı biçimde kesilmiş.
	Sak 27/Çakmak Höyük (Gaziantep-Islahiye): Doğal bir yükseltiye yaslanan höyüğün tepesinde defineci çukurları ve hemen eteklerinde de su deposu yer alıyor.
	Şatır Höyük (Gaziantep/Sakçagözü): Höyüğün üzerinde ve yamaçlarında oluşan yapılaşmayla birlikte, toprak çekilerek ve kazılarak yoğun tahribata uğramış höyüğün orjinal dokusu oldukça bozulmuş durumdadır.
	Seferköy (Şanlıurfa/Harran): Kalkolitik Çağ´a ait höyüğün üzerinde yer alan çağdaş yerleşim birimi için açılan temel ve alt yapı çalışmaları höyükte yoğun tahribata yol açmış durumda.
	Surtepe (Şanlıurfa/Birecik): Höyük tümüyle Surtepe Köyü´nün yapıları altında kalmış. Doğu etekleri Fırat Nehri tarafından yok edilmiş, batı ve kuzey eteklerini ise köye çıkan tali yol kesmiş.
	Tilmiz (Siirt/Merkez): Höyüğün üzerinde su deposu inşa etmek için geniş bir alan düzlenmiş ve yaklaşık 2 m yüksekliğinde bir kesit oluşmuş. Deponun yanına da beton dökülerek ufak taşlarla köyün adı yazılmış. Kuzeyinden toprak çekilmiş ve eteklerinde de evler yer alıyor. Ayrıca yoğun olarak tarım tahribatı izleniyor.
	Zincirli (Gaziantep/Islahiye): Kazısı yapılmış olan höyüğün kısmen üzerine kurulu olan çağdaş yerleşme yoğun bir tahribat yaratmakta. Su deposu, definecilik ve damlarını sıvamak, kerpiç yapmak için höyük toprağının kullanılması, bu tahribatın bazılarına örnektir. 2000 yılında kepçe ile toprak alınırken aşağı şehir surunun bir kısmıda ortaya çıkmış olan höyük sürekli tahribat görüyor.
	Almalık Tepe, Anep Sırtı, Aşağı Hamili Harabesi, Başkale, Bedri İbo Tepe, Benderşovti Sırtı, Biricik Höyük, Burhan Höyük, Çavi Tarlası, Çekiş Sırtı, Gavurtepe, Gri Memo Mevkii, Gritille, Hasimerte Bağları, Hassek Höyük, Hayaz Höyük, Horum Höyük, Karadut Mevkii, Karmitlib Höyük, Kumartepe, Kurban Höyük, Küçüktepe, Lidar, Meyan Höyüğü, Miroğlu, Nevali Çori, Samsat, Süleymanbey Harabesi, Sürük Mevkii, Şaşkan Büyüktepe, Tille, Toprakkale, Yeniköy vd...
Tanındı, O. - Ş. Seba et al., 2002, Türkiye Arkeolojik Tahribat Raporu 2001 – Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu, TAY Projesi - Bilimsel Raporlar Dizisi 7/TU, ISBN 975-6637-06-4, İstanbul.

..	TAY Projesi . Kuruçeşme Cad. 67/B 34345 Kuruçeşme İstanbul Tel: 0 (212) 265 7858 - Faks: 0 (212) 287 1298 e.posta: info@tayproject.org